کاخ سفید روز پنجشنبه گزارشی را در باره خروج آشفته این کشور از افغانستان به کانگرس امریکا ارسال کرد و علت این هرج و مرج را توافقی دانست که دانلد ترمپ، رئیس جمهور پیشین امریکا، یک سال پیش از خروج با طالبان بسته بود.
جان کربی، مشاور. امنیت ملی جو بایدن، پنج شنبه شب در یک نشست خبری، خروج پر هرج و مرج را ناشی از توافق دوحه ترمپ دانست و گفت بایدن «بر اساس بهترین قضاوت مشاورانش عمل کرده است.»
آقای کربی گفت: «اول و مهمتر از همه، تصمیم رئیس جمهور برای پایان دادن به جنگ در افغانستان تصمیم درستی بود. ایالات متحده مدت‌ها پیش مأموریت خود مبنی بر حذف هراس افگنی که در یازده سپتامبر به ما حمله کرد و تهدید هراس افگنی از افغانستان برای ایالات متحده از میدان نبرد را به پایان رسانده بود.»
کربی در پاسخ به این پرسش که دیگر مقامات مرتبط با این عقب نشینی در نتیجه این گزارش از سمت خود برکنار خواهند شد یا خیر گفت که هدف این گزارش «پاسخگویی نیست.»
کربی افزود: «بازبینی پس از اقدام یک رویه بسیار رایج است اما آنها پژوهش نیستند. مهم این است که از تجرب‌های آنها یاد بگیریم.»
در خلاصه دوازده صفحه‌ای این گزارش که از سوی کاخ سفید نشر شد آمده است: «رئیس‌جمهور ترمپ بدون مشوره با متحدان و شرکای ما یا اجازه دادن به حکومت افغانستان برای حضور در میز مذاکره میان طالبان و امریکا دستور مذاکره مستقیم با طالبان را صادر کرد. در سپتمبر ۲۰۱۹، رئیس جمهور ترمپ با دعوت علنی از طالبان به کمپ دیوید در سالگرد ۱۱ سپتامبر، طالبان را جسور کرد.»
بر بنیاد این گزارش، نتیجه تصمیم‌های ترمپ طالبان را در قویترین موقف از سال ۲۰۰۱ تا زمان به قدرت رسیدن بایدن قرار داد.
در این گزارش آمده است که با وجود توافق دوحه، در صورت عدم خروج نیروها توسط بایدن، با احتمال از سرگیری حمله‌ها در برابر نیروهای امریکایی روبه رو می‌شد.
در این گزارش آمده است: «وزیر دفاع امریکا در ۲۸ سپتمبر ۲۰۲۱ گواهی داد که اطلاعات واضحی موجود بود که اگر ما مطابق با آن توافق نامه افغانستان را ترک نکنیم، طالبان حمله‌های خود را به نیروهای ما از سر خواهند گرفت.»
در باره «برنامه ریزی برای خروج»، گزارش می‌گوید که حکومت ترمپ پس از ترک کاخ سفید یک تاریخ را برای خروج نیرو ها تعیین کرده بود اما هیچ برنامه‌ای برای این روند روی دست نداشت.
در گزارش آمده است که در ماه مارچ ۲۰۲۱، پیش از اینکه بایدن تصمیم نهایی خود را برای عقب نشینی بگیرد، به مقام‌های ارشد امنیت ملی خود از جمله وزیر امور خارجه، وزیر دفاع، مشاور امنیت ملی، رئیس ستاد مشترک ارتش دستور داد تا برای خروج کامل برنامه ریزی کنند.
در گزارش آمده است: «هنگامی که رئیس جمهور بایدن تصمیم نهایی خود را گرفت، تیم امنیت ملی برنامه‌ریزی‌هایی که قبلاً در حال انجام بود را سرعت بخشیدند.»
گزارش می‌گوید که استخبارات امریکا به این باور بود که حتی اگر طالبان برخی از ولایت‌های افغانستان را تصرف کنند موفق به تصرف کابل نخواهند شد و نیرو های امنیتی افغاتستان از آن دفاع خواهند کرد.
این گزارش مدعی است که در این مدت، بایدن از حکومت اشرف غنی خواسته بود تا گام‌هایی را برای قوی‌تر کردن عزم نیروهای امنیتی افغانستان بردارد و مقام‌های برحال و پیشین افغانستان را برای ایجاد یک جبهه متحد برای حمایت از نیروهای نظامی افغانستان تحت فشار قرار میداد.
با این حال، وضعیت امنیتی افغانستان بدتر شد و در نهایت حکومت بایدن تصمیم گرفت تا در باره خطر سقوط با امریکایی‌ها و شرکایش در افغانستان تماس بگیرد. در این بررسی بیان شده است که ده‌ها هزار تماس تلفنی و پیام به ویژه به شهروندان امریکایی مبنی بر خروج از افغانستان انجام شده بود اما از آنها خواسته شده بود تا این موضوع را به طور عمومی پخش نکنند.
فروپاشی جمهوریت
در گزارش آمده است که فروپاشی حکومت افغانستان سریع تر از آنچه انتظار می‌رفت واقع شد، فروپاشی‌ای که نه حکومت افغانستان و نه طالبان انتظار آن را نداشتند.
آقای کربی گفت: «هیچ سازمانی تسلط طالبان در ۹ روز را پیش‌بینی نکرده بود. هیچ سازمانی فرار سریع رئیس جمهور (اشرف) غنی را که به ما گفته بود می ماند اما در پانزدهم اگست افغانستان را ترک کرد، پیش بینی نکرده بود. و هیچ سازمانی پیش بینی نکرده بود که بیش از ۳۰۰ هزار نیروی امنیتی و دفاعی ملی آموزش دیده و مجهز افغان، به ویژه پس از ۲۰ سال حمایت امریکا، برای کشور شان با طالبان نخواهند جنگید.»
در این گزارش وضعیت فرودگاه کابل در جریان تخلیه، حمله هواپیماهای بی سرنشین ایالات متحده به خانه ای در شمال کابل را که منجر به کشته شدن ۱۰ غیرنظامی شد و بمب گذاری انتحاری که ۱۷۰ شهروند افغانستان و ۱۳ سرباز امریکایی در آن کشته شدند را بررسی شده است.
در این گزارش آمده است: «برای مدیریت تهدید یک حمله تروریستی، رئیس‌جمهور مکرراً می‌پرسید که آیا ارتش برای انجام مأموریت خود در میدان هوایی حامد کرزی به حمایت بیشتری نیاز دارد یا خیر.»
کربی در نشست خبری روز پنجشنبه، نیروهای امریکایی را به خاطر اقدام‌های شان در اجرای بزرگترین تخلیه هوایی غیرجنگجویان در تاریخ در جریان هرج و مرج میدان هوایی کابل، تحسین کرد.
او به خبرنگاران گفت: «آنان به طولانی ترین جنگ کشور ما پایان دادند. این هرگز کار آسانی نبود و همانطور که خود رئیس جمهور گفته است، هرگز با درجه تلفات پایین یا کم هزینه ممکن نبود.»
کربی که سخنگوی پنتاگون در جریان خروج از افغانستان بود، گفت: «با وجود همه این صحبت‌هایی که در باره هرج و مرج می‌شود من آن را ندیدم.»
او افزود: «در هر ۴۸ دقیقه یک هواپیما پر از مردم امریکایی و شهروندان افغانستان بلند می‌شد و حتی یک پرواز هم از دست نمی رفت.»
کربی با اشاره به کار مداوم یک کمیسیون جنگ افغانستان و حساسیت اسناد گفت که بایدن بخش‌هایی از گزارش را از محرمیت خارج نمی‌کند.
هفته گذشته، مایک مک کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا در اقدامی بی‌سابقه انتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا را به خاطر نامه‌ای که توسط ده‌ها دیپلمات در سفارت ایالات متحده در کابل، کمی قبل از خروج، نوشته شده بود احضار کرد.
گزارش شده است که در تماس‌هایی که در جولای ۲۰۲۱ صورت گرفته بود به بلینکن در باره احتمال سقوط کابل از طریق یک «کانال مخالف» ویژه هشدار داده است، که به مقام‌های وزارت خارجه اجازه می‌دهد اخطارهایی صادر کنند یا دیدگاه‌های مخالف را مستقیماً به مقام‌های ارشد مربوطه بیان کنند.
