امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان، امروز یکشنبه، دوم دلو، از قطع برق ازبیکستان به افغانستان خبر داد و از آن کشور خواست در «روز های سخت» به آنان کمک کند.
متقی گفت در همایشی از مسوولان ازبیکستان خواست که بر بنیاد تعهدشان به افغانستان برق بفرستند.
شرکت برشنا زیر اداره طالبان می گوید که به علت مشکل فنی، برق ازبیکستان کم‌تر شده است اما این شرکت جزییات در این باره ارایه نمی کند.
حکمت الله آخندزاده رئیس کابل برشنا زیر اداره طالبان در مورد وضعیت برق كابل کفت:
«مشکل برق به شکل عموم مشکل فنی در ازبیکستان است و این تنها بر افغانستان نیست، در دیگر کشورها به دلیل تغییرات اقلیم و سردی هوا کشورهای وارد کننده برق را به مشکل روبرو کرده است و این کشورها به دلیل سردی هوا به کمبود گاز مواجه اند. ما تلاش داریم تا مشکل برق وارداتی را برطرف کنیم.»
اما مسئولان پیشین شرکت به این باور اند که قطع برق ازبیکستان بیشتر یک مساله سیاسی است. امان الله غالب رییس شرکت برشنا در دوره‌ی حکومت قبلی، قطع برق ازبیکستان به افغانستان را بیشتر سیاسی می داند و می گوید که ازبیکستان به دلیل فشارهای منطقه‌یی و جهانی واردات برق به افغانستان را قطع کرده است.
بدهکاری برشنا از ازبیکستان
رییس پیشین شرکت برشنا می گوید که ممکن ازبیکستان به دلیل نزدیکی با امریکا علاقمند صادرات برق به طالبان نباشد و از سوی دیگر افغانستان ۳۵ تا ۴۰ میلیون دالر از دوران جمهوریت از ازبیکستان بدهکار است و پول برق وارداتی را نپرداخته است.
امان‌الله غالب می افزاید که اکنون طالبان این بدهکاری را نمی پذیرند.
آقای غالب به آمو گفت: «مشکل پرچاوی برق چندین عامل دارد که یکی اش نپرداختن پول برق از سوی طالبان است. یک پول گزاف از دوران جمهوریت قرضدار هستند که مسوولیتش را این‌ها نمی پذیرند. مشکل دوم مشکل سیاسی است و اگر برشنا می خواهد مشکل حل شود، از طریق جامعه بین المللی به ویژه امریکا که روابط خوب با ازبیکستان دارد می تواند مشکل سیاسی را حل کند»
امان الله غالب رییس پیشین شرکت برشنا می گوید که پیش از تسلط طالبان در افغانستان ۹۸ میلیون دالر در خزانه این شرکت وجود داشت، اما هنگامی که این شرکت به طالبان تسلیم داده شد، ۵۵ میلیون دالر نقد در خزانه شرکت برشنا موجود بود.
کمبود برق بدر کارخانه‌های تولیدی
کمبود کم‌پیشینه برق در افغانستان، سبب شده است تا ۸۰ در صد کارخانه های تولیدی در کابل از فعالیت باز بمانند. اتاق صنایع و معادن زیر اداره طالبان می گوید که برق کارخانه‌های صنعتی در کابل به گونه کلی قطع شده است.
افغانستان با فرا رسیدن زمستان به کمبود کم‌پیشینه برق روبرو شده است و کشورهای آسیای میانه، به ویژه ازبیکستان، مانند سال‌های پیش برق به افغانستان صادر نمی کند.
اتاق صنایع و معادن زیر اداره طالبان می گوید که برق تمام کارخانه‌های صنعتی در کابل به گونه‌ی کلی قطع شده است و این مشکل سبب شده تا هشتاد درصد کارخانه‌های تولیدی با رکود روبرو شوند.
سخی احمد پیمان، سخنگوی اتاق صنایع و معادن، هشدار می دهد که ادامه این وضعیت، کارخانه های تولیدی افغانستان را بسته خواهد کرد.
آقای پیمان به آمو گفت: «پارک‌های صنعتی صنعت کارهای ما از چندین ماه به این طرف به کمبود برق مواجه است. در این روزهای اخیر متاسفانه برق ما به شکل کامل در پارک‌های صنعتی قطع گردید که حتا ما یک ساعت هم برق نداریم و نیروگاه‌های حرارتی که در شرایط اضطراری از آن استفاده میشه ۱۰۵میگاوات است، امیدوار هستیم که تا وصل شدن برق ازبیکستان از این نیروگاه کار گرفته شود تا که صنعت ما به رکود صد در صد مواجه نشود.»
طالبان در ۲۲ دسمبر سال ۲۰۲۲ میلادی در تاشکند قرارداد تمدید برق با ازبیکستان را امضا کردند و پس از آن در دهم جنوری سال ۲۰۲۳ میلادی در ترکیه قرارداد مشابه با تاجیکستان بستند. اما این دو قرار داد، مشکل کمبود برق افغانستان را برطرف نکرده است.
با سرد شدن هوا، پایتخت نشینان با کمبود کم‌پیشینه برق روبرو شده اند.
شماری از باشندگان کابل می گویند که در یک شبانه روز تنها یک ساعت برق دارند.
محمد بشیر باشنده ناحیه پانزدهم کابل به آمو گفت: «از وقتی که هوا سرد شده ما برق نداریم. نمی دانیم برق چه وقت می آید و چه وقت می رود. مبایل‌های ما خاموش شده است.»
صفت‌الله، یکی دیگر از باشندگان ناحیه پانزدهم، در باره کمبود برق به آمو گفت: «برق نداریم، اما بل برق زیاد می آید. برق از کلکین می آید از دروازه می برآید.»
افغانستان در تابستان از تاجیکستان و در زمستان از ازبیکستان برق خریداری می کند، اما در این فصل سال برق هر دو کشور تقریبا قطع است.
