نبود قانون یکسان بین مسؤولان ولایتی طالبان برای فعالیت رسانهها در کشور و چگونگی نظارت بر محتویات نشراتی رسانهها، خبرنگاران و مسؤولان رسانهای را در ولایتهای کشور با چالش روبهرو کردهاست.
در حال حاضر هر ولایت در بخش محتویات نشراتی رسانههای خصوصی، برای خود قانون مُجزایی دارد و نبود قانون یکسان باعث شدهاست که در کنار مشکلات اقتصادی و مالی رسانههای خصوصی، این موضوع نیز چالشِ عمده بر سر راه این رسانهها باشد.
برخورد سلیقهای طالبان دربارهی محتویات رسانهها
شماری از مسؤولان رسانهها در حوزهی غرب کشور میگویند که مسؤولان طالبان در مرکز با رسانهها برخورد بهتری دارند؛ اما آنها در ولایتها در برابر کار رسانهها محدودیت وضع کرده و محتویات رسانهها را بربنیاد سلیقهی شخصیشان تنظیم کردهاند.
آنان میافزایند که تا هنوز هیچ کارشیوهای از مرکز به ولایتهای کشوربرای رسانهها فرستاده نشدهاست و مسؤولان اطلاعات و فرهنگ در ولایتها، حرفها و سلیقههای شخصیشان را بر رسانهها «لازم الاجرا» میدانند.
عبدالکریم، مسؤول یک رسانهی خصوصی در حوزهی غرب کشور در این باره میگوید: «در کابل رسانهها، آهنگهای مذهبی با موزیک و دیگر موضوعات را پخش میکنند؛ اما در ولایتها و رسانههای محلی، اجازهی نشر چنین چیزهایی را نداریم و رؤسای اطلاعات و فرهنگ ولایتها، هیچ وابستگی و اعتنایی بهمسؤولان مرکزی خود ندارند و گفتههای خود شان برای شان قانون است و آن را بالای رسانهها تحمیل میکنند.»
حبیبالله، مسؤول یک رسانهی خصوصی دیگر در حوزهی غرب کشور میگوید: «خبرنگاران در ولایتها نسبت به خبرنگاران مرکز محدودیتهای بیشتری دارند. در ولایتها، رسانهها اجازهی نشر بعضی از تولیداتی که در رسانههای مرکز نشر میشود را، ندارند. ما خواهشمندیم که در این خصوص توجه شود و عدالت در همه جا یکسان باشد.»
این درحالی است که در برخی از ولایتها اجازهی کار برای زنان در رسانهها داده نمیشود؛ اگر هم اجازه داده شود، میگویند با ماسک فعالیت کنند؛ در حالی که در مرکز چنین نیست.
خبرنگاران و مسؤولان رسانهها در کنار مشکلات یاد شده، دخالت برخی ادارهها مانند ریاست استخبارات ولایتها و ریاستهای امر بهمعروف در مورد نشرات و محتویات نشرات رسانهها را یکی از مشکلات دیگر میدانند که خبرنگاران و رسانهها را با مشکل روبهرو کردهاست.
نبود قانون مشخص، آزادی بیان را در افغانستان خفه میکند
آگاهان میگویند که نبود قانون یکسان برای رسانهها و وضع محدودیت برای آنان، سبب خواهد شد تا صدای آزادی بیان در افغانستان خفه شود و در آیندهی نهچندان دور، فعالیت اکثر رسانهها متوقف گردد. آنان تأکید میکنند که باید از سوی مسؤولان مرکزی، قانون مشخص برای فعالیت رسانهها وضع شود و تمام رسانهها در افغانستان در سایهی آن فعالیت و نشرات داشته باشند.
وضع محدودیتها برای خبرنگاران و رسانهها از سوی طالبان سبب شده است تا بیشتر خبرنگاران از کار رسانهای دست بکشند و شمارِ زیادی کشور را ترک کرده و بهخارج از افغانستان مهاجر شوند.
در همین حال، مسؤولان طالبان میگویند که روی ایجاد یک قانون مشخص و یکسان و طرزالعملی که بتواند پاسخگوی نیاز رسانهها باشد، کار ادامه دارد.
حياتالله مهاجر فراهی، مُعین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان میگوید: «بهزودی قانون مشخص برای رسانهها وضع و توشیح خواهد شد و بهمشکلات رسانهها رسیدگی میشود.»
این درحالی است که به گفتهی فدراسیون بینالمللی خبرنگاران، شمار مجموعی رسانههای افغانستان تا پیش از حاکمیت طالبان، به ۶۲۳ رسانه میرسید که حالاو بعد از حاکمیت طالبان، فعالیت ۳۱۸ رسانه در افغانستان متوقف شدهاست.
از سوی دیگر بربنیاد آمار سازمان گزارشگران بدون مرز که در ماه ثور سال جاری نشر شد، افغانستان در ردهبندی جهانی آزادی رسانهها ۳۴ پله سقوط کرد. بربنیاد این گزارش، افغانستان از میان ۱۸۰ کشور با کسب ۳۸ امتیاز در ردهی ۱۵۶ قرار گرفتهاست؛ در حالی که سال گذشته با ۶۰ امتیاز در ردهی ۱۲۲ قرار داشت.