توافقنامه مرزی میان تاجیکستان و قرغیزستان که به دهه‌ها مناقشه و درگیری‌های مرزی پایان می‌دهد، با استقبال گسترده سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌ها روبه‌رو شده است.
این توافقنامه که در ۱۳ مارچ (۲۳ حوت) در بیشکک توسط امام‌علی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، و سادیر جباروف، رئیس‌جمهور قرغیزستان، امضا شد، با هدف آن بازگرداندن ثبات، تقویت همکاری‌ها و توسعه منطقه‌ای است.
سازمان همکاری اسلامی این توافق را یک «دستاورد تاریخی» توصیف کرد که موجب افزایش اعتماد متقابل و تقویت روابط بین دو کشور می‌شود.
حسین ابراهیم طه، دبیرکل این سازمان، ضمن تبریک به دولت‌های تاجیکستان و قرغیزستان، گفت: «این توافق فصل یک مناقشه دیرینه را می‌بندد و انگیزه‌ای تازه برای همکاری و حسن هم‌جواری ایجاد می‌کند.»
ایالات متحده نیز از این توافق استقبال کرده و سفارت امریکا در قرغیزستان آن را «توافقی مهم که تعهد دو کشور به دیپلماسی و ثبات منطقه‌ای را نشان می‌دهد» توصیف کرده است.
در بیانیه سفارت آمده است: «حل اختلافات مرزی یکی از دشوارترین وظایف دیپلماتیک برای هر دولتی است. ما از دوراندیشی و اراده رهبران دو کشور تقدیر می‌کنیم و امیدواریم که این توافق به گسترش تجارت، تقویت روابط مردم دو کشور و ایجاد صلح پایدار در منطقه کمک کند.»
امارات متحده عربی نیز ضمن استقبال از این معاهده، ابراز امیدواری کرد که این توافق به «ثبات و همکاری سازنده میان دو کشور» منجر شود. وزارت خارجه امارات بر تعهد خود به حمایت از تلاش‌های صلح در منطقه تأکید کرد.
در چارچوب این توافق، گذرگاه‌های مرزی «کایراگاش» و «کیزیل-بل» میان دو کشور بازگشایی شده است. مرز تاجیکستان و قرغیزستان از مه ۲۰۲۱ و پس از درگیری‌های خونین در منطقه باتکن که به درگیری نظامی دو کشور انجامید، تا حد زیادی بسته بود.
توافق اخیر نتیجه بیش از سه دهه مذاکرات است و کارشناسان بر این باورند که پیامدهای این توافق فراتر از تاجیکستان و قرغیزستان خواهد بود.
پرویز ملو‌جانوف، تحلیلگر سیاسی تاجیک، این توافق را نمونه‌ای کم‌نظیر از حل مسالمت‌آمیز یک مناقشه طولانی‌مدت ارضی دانسته و به سه فایده کلیدی آن اشاره می‌کند، از جمله کاهش خطر درگیری‌های نظامی که در سال‌های اخیر جان بسیاری را گرفته است، انتقال منابع مالی از هزینه‌های امنیتی به توسعه اقتصادی و اجتماعی که به بهبود شرایط زندگی مردم کمک می‌کند و ایجاد بستر مناسب برای پروژه‌های زیرساختی بزرگ از جمله مسیرهای تجاری و حمل‌ونقل جدید که شرق و غرب را به هم متصل می‌کند.
با این حال، با وجود امیدواری‌ها، کارشناسان تأکید دارند که صلح پایدار مستلزم تعامل دیپلماتیک مستمر، اجرای قاطع مفاد توافق و تقویت اعتماد بین جوامع دو سوی مرز است.
