در سایه نگرانیهای پنهانِ ازبیکستان از مسئله کانال «قوشتپه»، جمشید خواجهیُف، معاون نخستوزیری این کشور، دیروز یکشنبه در رأس یک هیئت عالیرتبه به کابل رفت.
طرحِ پروژه قوشتپه در دهههای پسین ریخته شد؛ که به گفته منابعِ آگاه، براساس این طرح، قرار است ۲۶درصد سهم افغانستان از آب دریای «آمو»، بهدرستی مدیریت شود.
آمارها نشان میدهد که با ساختِ این«کانال»، ۵۵۰هزارهکتارزمین در ولایتهای شمالی افغانستان آبیاری خواهد شد.
از طرفی اما؛ این پروژه نگرانیهای پنهان کشورهای«آسیای مرکزی»، به ویژه ازبیکستان را به همراه داشته است. چنانکه گفته میشود؛ سفر دیروز جمشید خواجهیُف، معاون نخست وزیر اوزبیکستان به کابل نیز، در چتر همکاریهایِ دوجانبه، به خاطرِ همین نگرانیها بوده است.
سید مسعود، استاد دانشگاه در این باره میگوید: «سفر هیئت بلندرتبه اوزبیکستان، در پوششِ اهدافِ دیگر، اما به مقصدِ قناعتدادنِ طالبان به خاطر توقفِ کار کانالِ قوشتپه صورت گرفته است».
ارگِ زیر اداره طالبان، در اعلامیهای، از دیدار معاون نخست وزیر اوزبیکستان با عبدالسلام حنفی، معاون اداریِ رئیس وزیران طالبان خبر داده است.
معاونتِ اقتصادی رئیس وزیران طالبان هم با نشر نوار تصویری از دیدار عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رییس وزیران طالبان، با جمشید خواجهیُف خبر داده است که تنها سخنرانی آقای برادر را پخش کرده است.
عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیس وزیران طالبان در این دیدار گفت: «امارت اسلامی(طالبان) در این دو سال، برای تقویت این روابط تلاش کرده که این تلاشها نیز ادامه دارد. بهاضافه اینکه ما و شما منافع مشترک بیشماری داریم».
بربنیاد اعلامیههای جداگانه طالبان، در ادامه این سفر، هیئت اوزبیکستانی، با سرپرستوزیران انرژی و آب، و زراعت و مالداری طالبان دیدار داشته است.
از سویی، اوزبیکستان در حالی که طالبان را تاهنوز به رسمیت نشناخته و گاهگاهی حتا از تهدیدهای احتمالی از خاک افغانستان نیز ابراز نگرانی داشته؛ اما چه سیاستی را در مسئله افغانستان دنبال میکند؟
فرهاد ابرار، آگاه روابط بینالملل میگوید: «سیاست کشورهای منطقه، بهشمول اوزبیکستان، در پیوند به طالبان، سیاستِ منفعتجویانه و در مسیر زمان است. هر چند از پیامدها و بار حقوقی توافقها با طالبان میدانند، اما برای تامین منافع خود، در پیِ ارتباط و توافق با طالبان هستند».
در سالهای پسین، مسئله مدیریتِ آبهای افغانستان، به یک مورد جنجالی مبدل شده است. پیش از این نیز، ایران روی مسئله«حقابه هیرمند»، با طالبان وارد تنشِ شدیدِ سیاسی گردید.
همچنان، در این میان، برخی آگاهان تاکید دارند که طالبان مدیریت منابع آبی افغانستان را سیاسی ساختهاند و در پیِ امتیازگیریهای کلان هستند.