با گذشت بیش از پنج ماه از آغاز سال روان خورشیدی طالبان هنوز جزئیات بودجه سال مالی ۱۴۰۲ را اعلام نکردهاند.
در سایت رسمی وزارت مالیه طالبان، تنها بودجه سه ماه پسین سال ۱۴۰۰ هجری خورشیدی با جزئیات پخش شده اما پس از آن جزئیات بودجه سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ سال مالی ناروشن باقی مانده است.
طالبان بعد از سه ماهه پسین سال ۱۴۰۰ تاکنون نه سند بودجه سال مالی ۱۴۰۱ را پخش کردند و نه هم جزییاتی درباره بودجه سال مالی سال روان منتشر کردهاند.
این درحالی است که طالبان در ماه جوزای امسال خبر دادند که هبت الله آخندزاده، رهبر آنان، سند بودجه سال مالی ۱۴۰۲ را توشیح کرده است.
اما با گذشت نزدیک به سه ماه از آن زمان تاکنون مقدار این بودجه، میزان آن و بخشهایی که بودجه باید در آن هزینه شود رورشن نیست.
سیر قریشی؛ آگاه مسایل اقتصادی در این باره میگوید: «باورمند برای پرداخت مالیات نمیباشند که چگونه درآمد دولت وقتی که جمعآوری میشود، در کدام عرصهها البته در قسمت مصارف و پروژههای زیربنایی به مصرف میرسد و در کنار آن حتی شفافیت را برای جامعه بین الملل زیر سئوال میبرد.»
طالبان که در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ به قدرت بازگشتند، بودجه توسعهای را که حکومت پیشین برای آن سال ۱۶۱ میلیارد افغانی در نظر گرفته بود به ۲۸ میلیارد افغانی کاهش دادند.
همچنین در اسناد طالبان برای ماههای باقی مانده آن سال از بودجه برای پروژه های جدید خبری نبود.
با این تصمیم طالبان، نزدیک به ۴هزارو ۳۰۰ پروژه انتقالی که میلیونها دالر در آن هزینه شده است، نیمه کاره باقی ماند.
به باور آگاهان اقتصادی، اکنون به علت توقف پروژههای توسعهای هزاران تن در ولایتهای مختلف افغانستان بیکار شدهاند.
سید مسعود؛ آگاه مسایل اقتصادی معتقد است: «ما در یک مشکل کلان برخورد کردیم. بودجه انکشافی که ما میخواهیم آن را اجرا کنیم نه به صورت کلانی است که در حقیقت پروژههای جدید را به وجود میآورد، بلکه آن پروژههایی که در سابق کار شده و قسمتی از آنها توسط سرمایه افغانستان افغانستان کار شده است، توسط عواید داخلی کشور میتواند تکمیل شود و همین تکمیل حرکت اقتصادی خوبی بود که می شد انجام داد.»
در همین حال شماری از شهروندان کشور میگویند که به علت نبود پروژههای توسعهای بیکار شدهاند و برنامهای برای ایجاد کار برای مردم وجود ندارد.
پنهان نگه داشتن جزییات بودجه طالبان برای سال مالی کنونی این سئوالات را مطرح میکند که منابع درآمد طالبان چیست؟ درآمد طالبان از گمرگها چگونه و به چه اندازه است و طالبان با کاهش برنامههای توسعهای این پولها را در کدام بخش هزینه میکنند؟
پولهای که هزینه میشوند و هیچ نهادی برای نظارت بر چگونگی مصرف آن در افغانستان نیست. طالبان افزون بر اینکه از مقدار بودجه سال مالی اطلاعاتی منتشر نکردهاند که به گفته سیگر در تلاش برای کنترل پولهایی هستند که امریکا و نهادهای کمک رسان به افغانستان میرساند.