افغانستان

نگاهی به درگیری‌های مرزی طالبان و ایران در ۲۱ ماه گذشته

بیست و یک ماه از بازگشت طالبان به قدرت می‌گذرد. در این مدت طالبان و ایران نزدیک به ۵ بار با هم درگیر شده‌اند.

نخستین بار طالبان و نیروهای ایرانی پس از چاشت ۱۰ قوس ۱۴۰۰ در منطقه شغالک در نزدیکی ولایت نیمروز بر سر آن‌چه که یک «سوءتفاهم» مرزی خواند شد، درگیر شدند. نیروهای ایرانی در آن هنگام ادعا کردند که درگیری نخست از سوی طالبان آغاز شده بود.

بار دوم در ۳ ثور ۱۴۰۱، به دنبال بروز اختلاف میان مرزبانان ایرانی با نیروهای طالبان در مرز اسلام قلعه – دوغارون این مرز موقتاً مسدود شد. ‎ظاهراً این اختلافات به علت جاده‌سازی از سوی طالبان در نزدیکی مرز آغاز شده بود.

بار سوم در ۹ اسد همین سال درگیری مرزی بین نیرو‌های مرزبانی ایرانی با نیرو‌های طالبان در نزدیکی شهر دوست‌محمد در منطقه مرزی هیرمند رخ داد.

هفت ماه پس از آن در ماه حوت، بر سر یک موتر حامل کالای قاچاق یک سرباز ایرانی از سوی طالبان بازداشت شد. اما ایرنا گزارش داد که این سرباز پس از مذاکره میان طالبان و جانب ایران آزاد شده است.

و در تازه ترین مورد، درگیری است که روز شنبه، ۶ جوزا میان طالبان و نیروهای ایرانی در نیمروز صورت گرفت.

اکنون وزیر داخله ایران می‌گوید این درگیری مختصر بوده است.

احمد وحیدی، وزیر داخله ایران در این باره گفت: «این درگیری، درگیری مختصری بود و در ادامه برطرف شد و مذاکرات هم با طرف طالبانی صورت گرفت. در حال حاضر ما مشکلی نداریم و نقطه مرزی برای تردد باز بوده و در آرامش قرار دارد. یک تیراندازی مرزی در مرز از طرف مرزداران افغانستانی صورت گرفت و طبیعتا پاسخ آن‌ها هم به شکل مقتضی داده شد.»

ضمیر کابلوف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در امور افغانستان گفته که درگیری مرزی بین طالبان و نیروهای ایران قبلا هم بدون عواقب طولانی رخ داده است.

او تاکید کرد: «خطر تبدیل درگیری‌ها در مرز ایران و افغانستان به برخورد جدی مشاهده نمی شود.»

پس از بازگشت طالبان به قدرت جنجال‌ها بر سر حقابه هلمند نیز افزایش یافته است.

ایران می‌گوید طالبان معاهده ۱۳۵۱ را نقض می کنند، اما طالبان می‌گویند که در بند آبی نیست تا بتوانند آن را به روی ایران باز کنند.

درگیری‌ها و اختلاف‌ها میان دو طرف بر سر حقابه هلمند، تنش‌های لفظی را نیز افزایش داده است؛ به شمول اخطار تند ابراهیم رئیسی به طالبان و واکنش سرپرست وزارت خارجه‌ی طالبان.

اما با همه این اختلاف‌ها و درگیری‌ها ایران سفارت افغانستان در تهران را به طالبان سپرده است و نماینده طالبان را نیز پذیرفته است.

رابطه‌ی تهران با طالبان در سه دهه‌ی گذشته فراز و فرودهای فراوان داشته است. بدترین لحظه‌ی آن زمانی بود که ۸ دیپلومات و یک خبرنگار ایرانی در ۱۷ اسد ۱۳۷۷ در داخل قنسولگری آن کشور در شهر مزار شریف کشته شدند. دولت ایران در آن زمان طالبان را مسئول آن کشتار دانست و در مرز با افغانستان مانور نظامی برای انتقام از طالبان انجام داد، اما وارد درگیری نشد. طالبان این اتهام را رده کرده بودند.