زلزله شناسان می‌گویند که زمین لرزه ۷،۸ ریشتری که روز دوشنبه بخش‌هایی از ترکیه و سوریه را لرزاند، یکی از مرگبارترین زلزله‌ها در جهان در این دهه بود و به گفته آنان، ممکن است هزاران تن دیگر در زیر آوار در سردی جان‌های شان را از دست بدهند.
کارشناسان می‌گویند پس‌لرزه‌ها می‌تواند برای مدت طولانی ادامه یابند و این زلزله بزرگترین زلزله ۱۰۰ سال اخیر در منطقه بوده است.
بر اساس گزارش‌ها، تلفات این زلزله در سوریه و ترکیه به بیش از ۱۱ هزار تن رسیده است.
به گفته زلزله شناسان، مرکز این زمین لرزه در ۲۶ کیلومتری شرق شهر نورداگی ترکیه و در عمق حدود ۱۸ کیلومتر زیر زمین بوده است.
راجر موسون، محقق در سازمان زمین‌شناسی بریتانیا، می‌گوید:«در طول قرن گذشته، آناتولی شرقی فعالیت زمین لرزه‌ای کمی داشت.»
به گفته سازمان زمین شناسی ایالات متحده، از سال ۱۹۷۰ بدینسو، تنها سه زمین لرزه بالاتر از ۶.۰ ریشتری در ماین منطقه ثبت شده است. اما در سال ۱۸۲۲، زمین لرزه ۷.۰ ریشتری این منطقه را لرزاند و حدود ۲۰ هزار نفر را کشت.
جوآنا فاور واکر، رئیس دانشگاه لندن برای کاهش خطر رویدادهای طبیعی، گفته است که در مقایسه با زمین لرزه ۶،۲ ریشتری که در سال ۲۰۱۶ مرکز ایتالیا را لرزاند و حدود ۳۰۰ نفر را کشت، زلزله ترکیه-سوریه ۲۵۰ برابر بیشتر انرژی آزاد کرد.
تنها دو مورد از مرگبارترین زمین لرزه ها از سال ۲۰۱۳ تا اکمون به بزرگی زلزله روز دوشنبه بوده اند.
چرا زلزله سوریه و ترکیه به این پیمانه شدید بود؟
گسل (شکست در بخشی از پوسته جامد زمین که باعث جابه جایی چینه‌ها می‌شود) شرقی آناتولی یک گسل امتداد لغز است و صفحات سنگی جامد در سراسر یک خط گسل عمودی به سمت یکدیگر فشار می‌آورند و تنش ایجاد می‌کنند تا این‌که در نهایت در یک حرکت افقی می‌لغزد و مقدار زیادی کرنش (غییر ابعاد یا شکل جسم براثر تنش) آزاد می‌کند که می‌تواند باعث ایجاد زلزله شود.
به همین ترتیب، گسل سان اندریاس در کلیفورنیا شاید معروف‌ترین گسل امتداد لغز جهان باشد و دانشمندان هشدار داده اند که یک زمین لرزه فاجعه بار دیرتر از موعد مقرر رخ خواهد داد.
دیوید روتری، زمین‌شناس سیاره‌شناسی در دانشگاه آزاد بریتانیا، گفت: «لرزش سطح زمین شدیدتر از زمین‌لرزه‌ای عمیق‌تر به همان بزرگی در منبع بوده است.»
یازده دقیقه پس از وقوع زمین لرزه نخست، پس لرزه ای به بزرگی ۶،۷ ریشتر در منطقه رخ داد. ساعاتی بعد زمین لرزه ای به بزرگی ۷،۵ ریشتر رخ داد و بعد از ظهر نیز زلزله ۶ ریشتری دیگر رخ داد.
موسون گفت: «آنچه اکنون گواه آن هستیم این است که این فعالیت به گسل‌های همسایه سرایت می‌کند. انتظار داریم زمین لرزه خیزی برای مدتی ادامه داشته باشد.»
زمین لرزه‌هایی با شدت مشابه در بخش‌های پر نفوس هزاران کشته به‌جا گذاشته است. زمین لرزه ۷،۸ ریشتری نپال در سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۹ هزار قربانی گرفت.
آقای موسون گفت: «شمار کشته شدگان هزاران خواهد بود و می‌تواند ده ها هزار باشد.»
او افزود که سردی زمستان به این معنا است که افرادی که در زیر آوار گیرمانده اند چانس کمتری برای زنده ماندن دارند.
