حنا که در خانواده با خشونت‌های زیادی از سوی همسر و خانواده او روبه رو بود، برای درخواست طلاق به دادگاه طالبان رفت. او از نخستین زنانی بود که پس از تسلط طالبان به افغانستان برای پیشبرد پرونده خود به دادگاه طالبان در بلخ مراجعه کرد .
حنا ۲۱ ساله است و درباره تجربه‌اش از جلسه دادگاه می‌گوید: «طالبان به شوهرم می‌گفتند که این را ببر خانه با بوکس بزن به دهانش. قاضی هم می‌گفت: اگر گپ زد، چشم‌هایشه بکش.»
حنا می گوید در یک و نیم سال گذشته طالبان به قدرتت برگشته اند چیزی جز تحقیر و توهین در دادگاه های این گروه ندیده است و هیچ‌گونه حمایتی از کسانی که مانند او به دادگاه ها مراجعه می کنند وجود ندارد.
حنا پیش از تسلط طالبان به افغانستان یک دانش آموز صنف دهم مکتب بود، اما پس از به قدرت رسیدن این گروه، یکی از سربازان طالبان او را به زور به عقد خود درآورد و پس از آن خشونت های شدیدی را تحمل کرد.
حنا می‌گوید: «به‌خاطر لت‌وکوب شوهرم و برادرش طفلی که در بطنم بود، از بین رفت. شوهرم از ولسوالی دولت‌آباد بلخ است او حتا مانع رفتن من به دیدن فامیلم می‌شود.»
حنا شش ماه است که پرونده «تفریق» را دردادگاه طالبان باز کرده است و اکنون در خانه پدرش زندگی می‌کند. او می گوید هرروزی که به دادگاه مراجعه می کند، مسوولان به او توهین می کنند، جملات زشت می گویند و حتی مسوولان طالبان در دادگاه پرونده‌اش را بیرون انداخته‌اند.
او گفت: «طالبان در محکمه به پدرم گفتند که برو دخترت را بفروش بی‌ناموس.»
چون زن هستم اجازه صحبت در دادگاه را ندارم
پس از برگشت طالبان به قدرت دسترسی زنان به نهادهای عدلی و قضایی محدود شده است، طالبان سارنوالان زن را برکنار کرده اند و نهادهای حامی حقوق زن مثل کمیسیون حقوق بشر، وزارت امور زنان و دیگر نهادهای حامی زنان را منحل کرده است.
سویتا زن جوان دیگری است که برای گرفتن حقش به دادگاه طالبان مراجعه کرده است. سویتا می گوید همسرش در حکومت پیشین یک نظامی وبد و در جنگ کشته شد، اکنون خانواده همسرش او را از ارث محروم کرده‌اند. او که مادر چهار فرزند است هر روز به دروازه دادگاه بلخ سر می‌زند تا بتواند حق خود را به دست آورد.
سویتا می‌گوید که در روند دادرسی دادگاه طالبان حتا برایش اجازه صحبت کردن نداده‌اند.
به گفته او قاضی طالبان او را مجبور به زندگی با خانواده همسرش کرده است و به او گفته است « تو بیوه هستی و باید با یک مجاهد ما عروسی کنی»
پرونده‌های سرگردان زنان در دادگاه های طالبان
زنانی که تجربه مراجعه به دادگاه‌های طالبان را دارند می‌گویند با برخورد زشت افراد این گروه روبه رو شده‌اند و با آنکه وکیل دارند، وضعیت‌شان تغییر نکرده است.
یک منبع در محاکم طالبان می‌گوید پرونده‌های خشونت در برابر زنان و یا «تفریق» روی میز نهادهای عدلی طالبان در بلخ بی‌سرنوشت مانده اند زمانی که زنان برای پیشبرد پرونده‌‌ی خود به دادگاه می‌آیند، مفتی دادگاه طالبان با کلماتی چون «بی‌حیا، بی‌شرف و تو زن هستی گپ می‌زنی» آنان را از دادگاه بیرون می‌کنند .
احمدالله بلخی در ولایت بلخ وکیل مدافع است او پیش از سقوط کشور به دست طالبان در دیوان احوال شخصیه دادگاه ابتدایی شهر مزار شریف مسوول رسیدگی به قضایای خانوادگی بود. او می گوید با روی کار آمدن طالبان حالا هیچ اثری از این دیوان باقی نمانده است و محکمه فامیلی برای زنان وجود ندارد .
احمدالله بلخی می‌گوید: «در حال حاضر دیوان مدنی که مسوولیت رسیدگی به قضایایی مانند؛ معاملات پولی ، معاملات زمین، غضب زمین و امثال این را برعهده دارند، مسوولیت رسیدگی به قضایای خانوادگی را نیز به دوش دارد. اگر خانمی برای جدایی یا تفریق از شوهرش درخواست بدهد محکمه ابتداییه شهر مزارشریف حتا عریضه خانم را دریافت نمی‌کنند.»
یک سارنوال بر حال دیگر در شهر مزارشریف با حفظ هویت خود به خبرنگار تلویزیون آمو گفت که بی‌توجهی به درخواست زنان و تهدید زنان از سوی دادستان‌ها در نهادهای عدلی طالبان به گونه گسترده وجود دارد.
از نظر او این برخورد طالبان دسترسی زنان به عدالت را به شدت محدود کرده و در بیشتر موارد قاضی طالبان بدون شنیدن صحبت زنان قضیه را به نفع مردان فیصله می‌کند.
به گفته شماری از وکیلان مدافع هیچ وکیل مردی نمی‌تواند، وکیل مدافع یک زن شود و اگر مردی پرونده یک زن را پیش ببرد باید به طالبان توضیح دهد. اگر وکیل مدافع بخواهد از موکلش دفاع کند، او را از تالار دادگاه اخراج می‌کنند و نتیجه پرونده هم منفی می‌شود.
به گفته شماری از سارنوالان و وکیلان مدافع قاضی طالبان در دادگاه بلخ اثر شکنجه های را که زنان تحمل کرده اند، نمی بیند و به اعتراض زنان گوش نمی دهد. قاضی طالبان زنان را مجبور به امضای تضمین خط می‌کند و می‌گوید که هرگز از همسران شان به دادگاه شکایت نکنند.
