شماری از دختران که به تازگی با ازدواج اجباری از سوی خانوادههای شان موافقت کردهاند، میگویند که شرایط کنونی باعث افزایش این گونه رویدادها در کشور شده است.
این بانوان از تن دادن به ازدواجهای اجباری روایتهای گوناگونی دارند. یکی علت ازدواج اجباری را «ترس از طالبان» و دیگری هم ناداری عنوان میکند. اما به گفته این افراد، تلخی این تصمیم و مشکلات آن برای همه یکسان است.
یک نهاد پژوهشی با حفظ ناماش به دلایل امنیتی، میگوید که بر بنیاد بررسی آنان، در یک سال گذشته، ۲ هزار و ۲۰۰ مورد ازدواج اجباری در افغانستان در این نهاد ثبت شده اند. به گفته این نهاد، از این میان، ۹۰۰ مورد آن مربوط به افراد طالبان است.
من آمادگی نداشتم؛ اما تن به ازدواج دادم
شکریه دختری است که به تازگی تن به ازدواج اجباری دادهاست. او میگوید که دلیل ازدواج وی، محرومیت از آموزش بودهاست.
شکریه میافزاید، با آن که تصمیم برای ازدواج نداشت؛ اما پس از اینکه از رفتن به دانشگاه منع شد، از اثر فشار خانوادگی تن به این ازدواج دادهاست.
او علاوه کرد: «پدرم چندین بار برایم گفت که شرایط خوب نیست. بودن دختران جوان در خانه مناسب نیست و باید ازدواج کنم. مادرم نیز با پدرم همنظر بود. مادرم ترس داشت تا طالبان مرا به زور نکاح نکنند. نزدیکان ما هم به پدرم میگفتند که دخترت جوان است و باید به دنبال بخت خود برود. با آن که من برای ازدواج آمادگی نداشتم؛ اما به این ازدواج تن دادم و احساس خوبی ندارم.»
شکریه آرزوهای زیادی در دل داشت. او میخواست پس از پایان تحصیل وظیفهای پیدا کند و برای رسیدن به آرزوهایش تلاش کند؛ اما تحولات سیاسی و حاکمیت طالبان دنیایش را دگرگون کرد.
اما حالا او با شخصی نامزد شدهاست که هیچگونه شناختی از وی ندارد و از این بابت نگران است.
از بیم اینکه به نکاح طالبان در نیایم تن به ازدواج دادم
زبیده ۲۲ سال دارد و در هرات زندگی میکند. او دانشجوی دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه هرات بود.
اما با ممنوعیت حضور دختران در دانشگاهها، همه رویاهایش با خاک یکسان شد. پدرش چندی پیش او را به عقد یکی از بستگانش درآورد.
این دختر جوان با بیان اینکه خانوادهاش از بیم اینکه مبادا طالبان او را به زور نکاح کنند، تن به ازدواج دادهاست، گفت: «حدود شش ماه قبل آوازههایی به گوش میرسید که گویا طالبان در جستوجوی دختران جوان هستند و این گروه دختران را به زور به افراد شان نکاح میکنند. خانوادهام ترسیده بودند. پدرم برایم گفت که برای حفظ آبروی خانوادهام، باید ازدواج کنم.»
زبیده تأکید کرد: «من درحالی که راضی به این ازدواج نبودم و تحصیل برایم اولویت داشت، دوست داشتم که فردی مفید برای جامعه باشم. دوست داشتم وظیفهای داشته باشم تا استقلال خود را به دست آورم؛ اما شرایط سخت این روزها باعث شد تا به این ازدواج راضی شوم. حالا که چند روز از عروسیام میگذرد، احساس خوبی ندارم و آرزوهایم بر باد رفت، احساس میکنم هیچ چیز خوبی در انتظارم نیست.»
به دلیل ناداری دخترم را عروس کردم
در همین حال، افزایش ناداری و بیکاری در جامعه باعث شدهاست که شماری از خانوادهها وادار به ازدواج دختران شان در بدَل پول شوند.
لعل محمد ۶۰ سال دارد و از باشندگان لغمان است. او کارمند یکی از ادارههای دولتی در لغمان است. یکی از پسران او کارمند یکی از شرکتهای خصوصی بود و زندگی آنان وابسته به درآمد پسرش بود.
پس از رویکار آمدن طالبان پسرش شغل خود را از دست داد و خانوادهی آنها با مشکلات اقتصادی روبهرو شدند.
شرایط سخت اقتصادی سبب شد که لعل محمد دختر ۱۷سالهی خود را به عقد مرد ۳۵ سالهای در بدَل چهار لک افغانی درآورد. او با آنکه میداند کاری که انجام داده اشتباه است؛ اما دلیل این کار را ناداری میداند.
او میگوید: «دخترم دانشآموز مکتب بود؛ اما مشکلات اقتصادی زیاد بود. پسرم بیکار شده بود، دیگر چارهای نداشتم و به پول نیاز داشتم و در خانه هیچ مواد خوراکی نداشتم. چه کسی دوست دارد که دختر جوانش را به نکاح یک مرد ۳۵ ساله درآورد؟»
لعل محمد تأکید کرد: «دخترم جگرخون است، او دوست داشت پرستار شود؛ ولی شرایط مساعد نبود.»
طالبان در این باره چیزی نمیگویند، اما مقامهای این گروه گفتهاند که آنان خلاف ازدواج اجباری هستند.
ملا هبتالله رهبر طالبان یک ماه پیش در فرمانی گفت که وادار کردن دختران به ازدواج اجباری جرم است.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان نیز ماه گذشته در این باره گفت: «هیچ کس حق ندارد، دختر یا زنی را وادار به ازدواج اجباری کند. افراد خود ما هرگز دست به چنین کار نمیزنند. قبل از فتح، شایعاتی وجود داشت که حقیقت نداشت. طالبان هرگز چنین کاری را نکردهاند و نمیکنند، من اطمینان میدهم، این کار خلاف ارزشهای دینی و اصول امارت است. ممکن است، خانوادههایی باشند که دخترانشان را در بدل پول وادار به ازدواج کنند.»
او تاکید کرد که بعد از صدور فرمان رهبر طالبان اگر دختران به جبر در نکاح کسی در بیایند به آن رسیدگی میشود.
ازدواجهای اجباری و زیر سن در کشور همواره مشکلی برای زنان در کشور بوده اند. این رویدادها در سالهای پیش از سقوط نظام جمهوریت نیز بالا بودند اما شماری از نهادهای حقوق بشری گفتهاند که این تعداد زیر حاکمیت طالبان به دلایلی مانند ناداری و مشکلات اقتصادی در یک و نیم سال گذشته افزایش یافتهاند.