معمولن کمکهای نقدی جامعهی جهانی به نام کمکهای بشردوستانه، از طریق صفحهی توییتر بانک مرکزی زیر ادارهی طالبان اطلاع رسانی میشود.
بربنیاد بررسیهای تلویزیون آمو از صفحهی رسمی این بانک، افغانستان در ماه سپتامبر سال روان میلادی ۱۲۰ میلیون دالر، در ماه اکتوبر ۲۰۰ میلیون دالر و در ماه نوامبر ۲۴۰ میلیون دالر و در یک هفته از ماه دسامبر ۸۰ میلیون دالر پول نقد دریافت کردهاست.
این آمارها نشان میدهد که پس از افزایش محدودیتها به ویژه تطبیق حدود شرعی، میزان کمکها در افغانستان بیشتر شدهاست.
بربنیاد این آمارها، در مجموع کمکهای نقدی جامعهی جهانی به افغانستان تاکنون به بیش از یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دالر میرسد.
معمولن این کمکهای نقدی در بستههای ۴۰ میلیون دالری به افغانستان ارائه میشود و به یکی از بانکهای تجارتی به نام AIB انتقال مییابد.
با این حال، بانک مرکزی طالبان، مرتب خواستار کمکهای جامعه جهانی از طریق بخش بانکی شدهاست.
در بخشی از خبرنامهی بانک مرکزی طالبان که پس از ورود آخرین بستهی ۴۰ میلیون دالری منتشر شده، آمدهاست: «د افغانستان بانک، از هر اقدام اصولی که سبب ورود اسعار به کشور شود و به نیازمندان جامعه کمک کند، قدردانی میکند و در زمینه تقویت و استحکام هر چه بیشتر سکتور بانکی به تلاشهای خود ادامه میدهد.»
کمکها شکل استخباراتی دارد
در همین حال، برخی از تحلیلگران مسایل اقتصادی، از نحوهی پرداخت این کمکها انتقاد میکنند و بر این باورند که این کمکها شکل استخباراتی دارد و به همین دلیل نتوانسته میزان ناداری را در کشور کاهش دهد.
سید مسعود، تحلیلگر مسایل اقتصادی در این باره گفت: «یکی از رازآمیزترین حرفها همین است که ۱.۸میلیارد دالر پول نقد و ۲.۸میلیارد دالر که سازمان ملل متحد ادعا میکند که به افغانستان کمک کرده و هنوز هم در حقیقت نتوانستیم فقر زدایی کنیم و حتا فقر را متوقف کنیم، همین است که چند دلیل اصلی دارد؛ اول اینکه این کمکها شکل سیاسی و استخباراتی دارد. به این معنا که تا به حال به کسی معلوم نشده که این کمکها از کجا و با چه هدفی داده شده و این هدف چگونه برآورده میشود. در کُل اهداف کاملن پوشیدهاست و شکل استخباراتی و سیاسی دارد.»
مسعود ادامه داد: «موضوع دوم این است که عمدتن برای این کمکها کنترول کننده و نظارت کننده وجود ندارد و این یعنی آنکه گزارشی در میان نیست. خودِ کسی که کمک کنندهاست، در حقیقت کُلش به خودش است و به کسی دیگر گزارش نمیدهد.»
افزایش دالر در سرای شهزاده
در همین حال، برخی از منابع میگویند که حجم دالر در دکانهای صرافی در سرای شهزاده افزایش یافته است.
عبدالرحمان زیرک، سخنگوی اتحادیهی صرافان سرای شهزاده کابل میگوید که ورود دالر در سرای شهزاده افزایش یافتهاست و به علت سرازیر شدن کمکهای بشردوستانه، ارزش افغانی در برابر دیگر اسعار در وضعیت خوب قرار دارد.
او میافزاید: «باید به خوشی بگویم که در این اواخر ارزش افغانی نسبت به دیگر اسعار قابل ستایش است و به حالت ثابت نگه داشته شدهاست. دلیل عمدهی آن این است که کمکهای بشری میآید، دالر امریکایی در بازار زیاد است و از سوی دیگر بانک مرکزی در هفتهی ده تا هفده میلیون دالر لیلام میکند.»
در همین حال، شاه محمد محرابی، عضو صندوق امانی افغانستان که در امریکا بود و باش دارد، برای نخستین بار پس از بازگشت طالبان به قدرت، در ششم ماه دسامبر از واشنگتن به کابل آمد و در نشست دو روزهی شورای عالی بانک مرکزی زیر ادارهی طالبان اشتراک کرد و دربارهی سیاستهای پولی و بهبود بخش بانکی دیدگاه خود را شریک ساخت.
جزییات این نشست تا حال رسانهای نشدهاست.
از سوی دیگر، به تازگی شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامهی فرستادن کمکهای انسان دوستانه را در مناطق زیر تحریم تصویب کردهاست.
در نشستی که به همین منظور برگزار شد، لیندا توماس گرینفیلد نمایندهی امریکا در سازمان ملل متحد گفتهاست که کشورهایی مانند سوریه، میانمار و افغانستان، از مفاد قطعنامهی جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد و روند کمکهای انسان دوستانهی جامعهی جهانی بهرهمند خواهند شد.
چندی پیش، جان ساپکو بازرس ویژهی امریکا در امور بازسازی افغانستان گزارش داد که هنوز هم امریکا بزرگترین کمک کننده به افغانستان است و پس از سقوط نظام جمهوری، تا اکنون بیش از یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دالر را به افغانستان کمک کردهاست. اما وی انتقاد کردهاست که واشنگتن دربارهی این کمکها و چگونگی هزینهی آن، حاضر به پاسخگویی نیست.