افغانستان در زمان حاکمیت محمد ظاهر شاه، در نوزدهم نوامبر سال ۱۹۴۶ میلادی به عضویت سازمان ملل متحد درآمد.
هفتاد و شش سال پیش، در چنین روزی حسین عزیز نماینده‌ی افغانستان در سازمان ملل متحد، منشور ملل متحد را امضا کرد و پس از آن پرچم کشور در مقر این سازمان به اهتزاز درآمد.
افغانستان درست یک‌سال پس از تصویب منشور سازمان ملل متحد از سوی کشورهای بنیادگذار در سال ۱۹۴۶ میلادی، عضویت این سازمان را پذیرفته‌است.
در هشت دهه‌ی گذشته، افغانستان ۱۳ نماینده به این سازمان معرفی کرده‌است که یک بانو در میان این نمایندگان نیز حضور داشته‌است.
محمد کبیر لودین، عبدالحمید عزیز، عبدالرحمان پژواک، بسم‌الله سهاک، فرید ظریف، شاه محمد دوست، خدای‌داد بشرمل، عبدالغفور روان فرهادی، ظاهر طنین، محمود صیقل، عادله راز، غلام محمد اسحاق زی و نصیر احمد فایق به نمایندگی از افغانستان در جریان این سال‌ها در سازمان ملل متحد حضور داشته‌اند.
افغانستان همواره عضو فعال این سازمان بوده‌است
نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد می‌گوید که در سال‌هایی که افغانستان در صلح و رفاه به‌سر می‌بُرد، عضو فعال این سازمان بود و نقش برجسته‌ای را در سازمان ملل ایفا کرده‌است.
فایق در ادامه نوشت: «مثلن سفیر افغانستان آقای پژواک بیست و یکمین نشست مجمع عمومی را در سال ۱۹۶۶ ریاست کرد و به همین شکل پنجمین جلسه‌ی خاص را در سال ۱۹۶۷ ریاست کرده‌است؛ یعنی رییس مجمع عمومی بوده‌است. این نشان می‌دهد که افغانستان چقدر فعال بوده‌است.»
از سوی دیگر، سرپرست نمایندگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد به این نظر است که این سازمان انتظار و توقع مردم را نتوانسته‌است برآورده کند.
افغانستان نتوانسته از ظرفیت‌های سازمان ملل استفاده کند
برخی از تحلیل‌گران مسایل سیاسی می‌گویند که نمایندگان افغانستان نتوانسته‌اند از ظرفیت‌های این سازمان آن‌چنان که لازم است، استفاده کند.
نورالله راغی، تحلیل‌گر مسایل سیاسی گفت: «این سازمان همواره در امور صلح و جنگ افغانستان نقشی ارزنده داشته‌است.
در ۴۰ سال گذشته و به‌خصوص در ۲۰ سال اخیر که تروریسم در افغانستان به رهبری این سازمان برانداخته شد و این سازمان نقش ارزنده‌ای در زمینه‌های مختلف توسعه‌ی افغانستان با وصف انتقادهای بسیار زیاد که وجود دارد، داشته است؛ اما آن‌چه به مردم افغانستان بر می‌گردد، مردم افغانستان به‌دلیل بی‌کارگی نظام سیاسی و به‌دلیل بی‌مسوولیتی و ناتوانی حاکمان در افغانستان نتوانسته‌است از ظرفیت‌های این سازمان آن‌چنان که لازم است، استفاده‌ی شایان کند.»
افغانستان در هشت دهه‌ی عضویتش در این سازمان، فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده‌است.
سازمان ملل نتوانسته نقش سازنده‌ای در رفع بحران افغانستان بازی کند
شماری از آگاهان نیز بر این باورند که افغانستان بیش از ۴۰ سال است که عملن در بحران به‌سر می‌برَد؛ ولی سازمان ملل نتوانسته نقش سازنده‌ای را برای رفع این بحران بازی کند.
سیّد مهدی افضلی، تحلیل‌گر روابط بین‌الملل می‌گوید که عضویت افغانستان در سازمان ملل متحد وابسته به تاثیرگذرای و نقش افغانستان در ارتباط و همکاری با تعامل به قدرت‌های بزرگ بوده‌است.
افضلی، تحلیل‌گر مسایل سیاسی خاطرنشان کرد: «کشورهای غربی با توجه به‌منافع خود در مسایل کلان بین المللی تاثیر گذاشته است. لذا فکر نمی‌کنم حضور نزدیک بالاتر از ۷ دهه‌ی افغانستان در سازمان ملل متحد، یک نمایندگی سالم و متناسب با منافع مردم افغانستان صورت گرفته باشد. به این خاطر که وابستگی سیاسی در میان قدرت‌های بزرگ و هم‌چنان قدرت‌هایی که در داخل افغانستان بوده‌اند، نقش اساسی داشته‌است و در نقش افغانستان تاثیرگذار بوده‌است.»
از طرف دیگر نمایندگانی که افغانستان به سازمان ملل متحد روان کرده‌است، نمایندگانِ واقع‌بینانه و متناسب به‌منافع مردم افغانستان نبوده و سیاسی شدن نمایندگی‌ها روی شایسته‌سالاری تاثیر منفی گذاشته‌است.
سازمان ملل متحد در ۲۴ اکتوبر سال ۱۹۴۵ زمانی که اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده، بریتانیا، چین، فرانسه و دیگر امضا‌کننده‌گان، منشور ملل متحد را تصویب کردند، به‌گونه‌ی رسمی ایجاد شد.
این سازمان، شش رکن اصلی؛ یعنی مجمع عمومی، شورای امنیت، دبیرخانه، دیوان بین‌المللی دادگستری، شورای اقتصادی و اجتماعی و شورای قیمومیت دارد و در حال حاضر مشمول افغانستان، ۱۹۳ کشور عضویت این سازمان را دارند.
