افغانستان

جدایی قاری صلاح‌الدین ایوبی فرمانده ازبیک تبار از صف طالبان

چهار منبع نزدیک به قاری صلاح‌الدین در گفتگو با آمو جدایی این فرمانده ازبیک‌تبار طالبان در فاریاب را تایید کردند.

یک منبع که با آقای ایوبی رابطه نزدیک دارد می‌گوید که صلاح الدین ایوبی این تصمیم را در هماهنگی با عبدالسلام حنفی، مخدوم عالم و قاری فصیح‌الدین گرفته‌است.

به گفته این منبع، آقای ایوبی تصمیم ایجاد جبهه‌‌ای بر ضد طالبان را ندارد، اما «مخالفت جدی» سیاسی با برخی از تصامیم رهبران طالبان دارد.

یکی از نزدیکان دیگر این فرمانده می‌گوید: «قاری صلاح‌الدین رفته خانه‌اش و گفته که دیگر کابل بر نمی‌گردد.»

یک منبع دیگر نیز از ولایت فاریاب می‌گوید که قاری صلاح‌الدین اکنون در زاد‌گاه‌اش در قریه‌ی میرشادی ولسوالی المار ولایت فاریاب است.

خواستیم دیدگاه رسمی طالبان در باره این گزارش را داشته باشیم اما ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی این گروه به پیام‌های آمو پاسخ نداد.

صلاح‌الدین ایوبی کیست؟

صلاح‌الدین ایوبی از فرماندهان پرنفوذ ازبیک‌تبار طالبان است که در ۲۴ اسد ۱۴۰۰ پس از فرار محمد اشرف غنی، یکی از نخستین کسانی بود که وارد ارگ ریاست جمهوری شد.

ایوبی پس از تسلط طالبان منحیث رییس ارکان قول اردوی منصوری (تندر) که در جنوب شرق افغانستان، قرار دارد، گماشته شد.

یک ماه پس از آن، آژانس خبری باختر، رسانه مربوط به طالبان، خبر مقرری‌اش در معینیت وزارت انکشاف دهات را منتشر کرد، اما منابع نزدیک به او می گویند که وی این سمت را نپذیرفت و از آن ناراض بوده است.

صلاح‌الدین ایوبی از قوم ازبیک و ساکن ولایت فاریاب در شمال افغانستان است. او بیش از ده‌سال در صف طالبان در برابر نیروهای امنیتی دوره‌ی جمهوریت جنگیده است.

این فرمانده طالبان در ۱۰ سنبله ۱۳۹۴ که در آن زمان والی نام نهاد طالبان در فاریاب بود هنگام سفر به پاکستان در ولسوالی شیندند هرات، از سوی نیروهای امنیت ملی آن وقت بازداشت شد.

ایوبی پس از چهار سال در ریاست امنیت ملی به تاریخ ۶ جوزا ۱۳۹۸ از زندان امنیت ملی فرار کرد.

ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان در ۱۶ جوزا ۱۳۹۸ در صفحه تویترش نوشت که قاری صلاح‌الدین پس از سه سال زندان از زندان امنیت ملی موفق به فرار شده‌است.

رسانه‌ها در آن زمان گزارش دادند که هم‌زمان با نشر خبر فرار ایوبی از زندان امنیت ملی، به نقل از وزارت دفاع آن وقت، ۸۳ زندانی نیروهای امنیتی از ولسوالی قیصار از زندان طالبان آزاد شده بودند.

اما اعضای شورای ولایتی فاریاب به رسانه‌ها گفته بودند که قاری صلاح‌الدین در برابر رهایی این ۸۳ زندانی نیروهای امنیتی از زندان امنیت ملی رها شده‌است.

کاهش نقش طالبان غیر پشتون

پیش ازین مخدوم عالم، یکی دیگر از فرماندهان ازبیک تبار طالبان ظاهرن به اتهام آدم‌ربایی از سوی اداره استخبارات طالبان بازداشت شده بود. بازداشت آقای عالم اعتراضات هواداران او را در ولایت فاریاب به همراه داشت و منجر به کشته شدن دو فرد ملکی و سه عضو طالبان شده بود.

افراد ازبیک‌تبار طالبان بدنه عمده این گروه در ولایت‌های شمالی را تشکیل می‌دهند. گفته می‌شود که این افراد سال گذشته در سقوط شماری از ولایت‌های شمالی افغانستان به دست طالبان نقش عمده داشته‌اند. اما پس از سقوط کابل به دست طالبان به نظر می رسد که رهبری طالبان به دنبال محدود ساختن نقش طالبان غیر پشتون بوده اند.

پیش از این مولوی مهدی مجاهد رئیس استخبارات طالبان برای بامیان نیز از سمتش برکنار شد که سبب نارضایتی او و در نهایت سبب درگیری میان افراد مولوی مهدی و طالبان گردید. مولوی مهدی در ماه اگست ۲۰۲۲ از سوی طالبان در مرز میان افغانستان و ایران در ولسوالی کُهسان هرات کشته شد.

گزارش‌های در مورد محدودیت صلاحیت‌های قاری فصیح‌الدین فطرت، رئیس ستاد ارتش طالبان، نیز نشر شده است. آقای فطرت از قوم تاجیک است و به عنوان بلندرتبه ترین فرمانده غیر پشتون طالبان شناخته می شود.

اما طالبان همواره این گزارش‌ها را رد کرده اند.