سیاست

اختصاصی: در طرح تازه سیاسی ملل متحد طالبان و جامعه جهانی هرکدام سه خواست کلیدی مطرح کرده‌اند

آمو در گفتگو با منابع آگاه به بخشی از جزئیات طرح تازه سیاسی ملل متحد برای افغانستان دست یافته است. بر پایه این اطلاعات، طالبان در برابر سه خواست کلیدی جامعه جهانی، سه مطالبه اصلی را مطرح کرده‌اند.

این منابع به‌شمول منابع در ملل متحد گفته‌اند که طرح تازه ملل متحد برای افغانستان دیدگاه‌های منطقه و غرب را گردآوری کرده اما تاکنون نهایی نشده ‌است.

به گفته این منابع، جهان در این طرح سه خواست کلیدی را از طالبان مطرح کرده؛ شکل‌گیری دولت فراگیر، احترام به حقوق بشر و مبارزه در برابر هراس‌افگنی.

منابع افزوده‌اند که طالبان هم رفع کل تحریم‌ها، به دست‌گیری نمایندگی‌های سیاسی افغانستان و دسترسی به پول‌های منجمدشده‌ی افغانستان همچون سه خواست اصلی شان با ملل متحد شریک ساخته‌اند.

برخی چهره‌های آگاه از این طرح، خواست‌های طالبان را قطعی و برگشت‌ناپذیر می‌خوانند اما از جامعه جهانی را کلی، مبهم و برگشت‌پذیر.

افغانستان زیر اداره طالبان فاقد مشروعیت سیاسی، روبه‌رو با بحران بشری و اقتصادی و نگرانی از فعالیت‌ گروه‌های هراس‌افکن در آن ‌هم بالا است.

منابع می‌گویند که جامعه جهانی سه خواست کلیدی را از طالبان در این طرح مطرح کرده است که شامل شکل‌گیری یک دولت فراگیر، احترام به حقوق بشر و مبارزه در برابر هراس‌افکنی است.

در مقابل، به گفته منابع، طالبان هم سه خواست اصلی شان را با ملل متحد شریک ساخته اند که شامل رفع کل تحریم‌ها، دستیابی به تمام نمایندگی‌های سیاسی افغانستان به‌شمول کرسی ملل متحد و سوم، دسترسی به پول‌های منجمدشده‌ی افغانستان است.

به گفته منابع، خواست‌های جامعه جهانی و طالبان برای این طرح دقیقن مشابه آنچه است که دو طرف در بیش از سه‌ونیم سال پسین از یک‌دگر خواسته‌اند اما کنار نیامده‌اند؛ چنانچه طالبان بارها گفت‌وگو روی ایجاد یک دولت فراگیر را منتفی اعلام کرده‌اند و بحران حقوق بشری هم تشدید شده اما کاسته نه.

هیدر بار، معاون بخش زنان دیدبان حقوق بشر، در این باره به آمو گفت: «ما می‌دانیم طالبان چه خواسته‌هایی در این روند دارند: آنها خواهان آزادسازی همه دارایی‌های منجمدشده، لغو تمام تحریم‌ها، و به رسمیت شناختن کامل دیپلماتیک هستند. نگرانی اینجاست که این خواسته‌ها بسیار مشخص، قطعی و برگشت‌ناپذیر هستند. بنابراین اگر هر یک از این خواسته‌ها برآورده شود، جامعه بین‌المللی دیگر نمی‌تواند آن را پس بگیرد. در حالی که خواسته‌هایی که از سوی جامعه بین‌المللی مطرح شده‌اند، بسیار کلی، مبهم، و برگشت‌پذیرند؛ به این معنا که طالبان می‌تواند اقداماتی نمادین انجام دهد و سپس به راحتی آن‌ها را معکوس کند.»

منابع آگاه به‌شمول منابع در ملل متحد به آمو گفته‌اند که طرح تازه بازهم ارزیابی مستقل ملل متحد دنبال می‌کند.

ارزیابی فریدون سینرلی اوغلو ادغام دوباره افغانستان به جامعه جهانی با مشارکت زنان در ساختارها، گفتگو برای ایجاد ساختار سیاسی فراگیر و چندین مورد دیگر را پیشنهاد کرده بود اما فرایند از سوی یک نماینده ویژه باید دنبال می‌شد.

ارزیابی مستقل هرچند قطع‌نامه ۲۷۲۱ شورای امنیت را در آخر ۲۰۲۳ به همراه داشت اما نه نماینده ویژه تعیین شد و نه هم ارزیابی بن‌بست افغانستان شکست.

اکنون منابع به آمو گفته‌اند که ملل متحد بازهم می‌کوشد ارزیابی مستقل را با طرح تازه‌اش هم‌چون یک رویکرد همه‌جانبه به اجرا بگذارد. اما با تفاوت دیدگاه‌ها از طالبان تا منطقه و غرب، روشن نیست که طرح نو چه زمانی دَر تازه‌ برای یک فرایند سیاسی را باز می‌کند، طرحی که از همین‌اکنون با نقد روبه‌ا‌روست.