آمارهای سازمان حقوق بشر ایران نشان می‌دهند که تنها در سه ماه نخست سال روان میلادی، دست‌کم ۲۱ شهروند افغانستان در زندان‌های مختلف ایران اعدام شده‌اند. بر اساس این آمارها، بیشتر این افراد به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر محکوم به اعدام شده بودند.
این سازمان می‌گوید که احکام اعدام در زندان‌هایی چون قزل‌حصار کرج، زندان‌های مرکزی زاهدان، شیراز، بندرعباس، گرگان، اصفهان و بروجرد اجرا شده‌اند.
به گفته سازمان حقوق بشر ایران، بسیاری از این اعدام‌ها به‌طور رسمی از سوی مقام‌های ایرانی اعلام نمی‌شوند. در موارد متعدد، زندانیان افغان در ایران نه به وکیل مدافع دسترسی دارند و نه امکان اطلاع‌رسانی از وضعیت خود را دارند، چرا که اغلب آن‌ها از پشتیبانی خانوادگی نیز محروم‌اند.
در تازه‌ترین مورد، سه شهروند افغانستان به نام‌های عزت‌الله عرب، معین عرب و عبدالباری به اتهام جرایم مواد مخدر در زندان بندرعباس اعدام شدند. این نهاد حقوق بشری تأکید دارد که موارد اعلام‌نشده بسیار بیشتر از آن چیزی است که رسانه‌ای می‌شود.
صفیه عارفی، یکی از مهاجران افغان در ایران، درباره وضعیت زندانیان افغان می‌گوید: «آن‌عده از متهمانی که در زندان‌های ایران بازداشت هستند، به هیچ‌گونه خدمات حقوقی، از جمله وکیل مدافع، دسترسی ندارند. وضعیت رقت‌بار مهاجران افغان واقعاً مایه نگرانی است.»
از سوی دیگر، سازمان حقوق بشر ایران اعلام کرده است که در مجموع سال ۲۰۲۴ میلادی، تاکنون بیش از ۸۰ شهروند افغانستان در ایران اعدام شده‌اند. این روند در سه سال گذشته و پس از تسلط طالبان بر افغانستان، روندی صعودی داشته است.
به گفته این سازمان، شهروندان افغانستان بزرگ‌ترین گروه از میان اتباع غیرایرانی هستند که در ایران اعدام می‌شوند.
نصرالله ستانکزی، کارشناس مسائل حقوقی و سیاسی، می‌گوید حکومت طالبان در قبال این اعدام‌ها سکوت اختیار کرده و واکنشی نشان نداده است.
او می‌افزاید: «سفر هیئت قضایی طالبان به ریاست عبدالمالک حقانی، معاون دادگاه عالی این گروه، به ایران در دی‌ماه ۱۴۰۳ نیز هیچ تأثیری در توقف روند اعدام شهروندان افغان نداشت.»
بر اساس آمار اداره تنظیم امور زندان‌های تحت اداره طالبان، حدود پنج تا شش هزار شهروند افغانستان هم‌اکنون در زندان‌های ایران نگهداری می‌شوند.
