دفتر دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی درخواست صدور حکم بازداشت در برابر هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، و عبدالحکیم حقانی، رئیس دادگاه عالی طالبان، را به اتهام ارتکاب جنایات علیه بشریت، از جمله آزار جنسیتی، ارائه کرده است.
این درخواست‌ها روز پنج‌شنبه توسط کریم خان، دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی، اعلام شد. او به نقش تیم ویژه افغانستان و دیگر کارشناسان حقوقی بین‌المللی در روند تحقیقات اشاره کرد.
این حکم‌ها هبت‌الله آخندزاده و عبدالحکیم حقانی را هدف قرار می‌دهند. هر دو به رهبری کارزار سرکوب و آزار در برابر زنان و دختران و افراد جامعه دگرباشان متهم هستند. این اقدامات از ۱۵ اگست ۲۰۲۱، هم‌زمان با بازگشت طالبان به قدرت، آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
به گفته دادگاه کیفری بین‌المللی، آخندزاده و حقانی مسئول نقض گسترده حقوق بنیادین تحت قوانین بین‌المللی شناخته شده‌اند.
این نقض‌ها شامل محدودیت‌های شدید بر حق آزادی جسمی، آزادی تردد، آموزش، بیان و تجمع است.
در بیانیه این دادگاه آمده که اقدامات طالبان با خشونت‌هایی همچون قتل، شکنجه، تجاوز جنسی، ناپدیدسازی اجباری و دیگر اعمال غیرانسانی همراه بوده که هدف آن سرکوب مقاومت یا مخالفت با تفسیرهای ایدئولوژیک این گروه از نقش‌های جنسیتی است.
کریم خان، دادستان دادگاه کیفری بین‌المللی، اعلام کرد: «شواهد نشان می‌دهند که زنان و دختران افغان و همچنین افراد جامعه دگرباشان با کارزاری بی‌سابقه و مداوم از آزار و سرکوب مواجه‌اند.»
این درخواست‌ها بر اساس شواهد گسترده‌ای از جمله شهادت شهود و کارشناسان، فرمان‌های صادره از سوی طالبان، گزارش‌های پزشکی قانونی، مواد صوتی و تصویری و اظهارات متهمان و دیگر اعضای طالبان ارائه شده است. همچنین، کارشناسان مسائل جنسیتی در تیم تحقیقاتی حضور داشتند تا ابعاد مرتبط با جنایات جنسیتی بررسی شود.
آقای خان افزود: «این پرونده بر تعهد تزلزل‌ناپذیر ما برای پیگیری مسئولیت‌پذیری در قبال جنایات جنسیتی تأکید دارد.»
وی همچنین تصریح کرد که تفسیر شریعت اسلامی توسط طالبان نمی‌تواند توجیه‌گر محرومیت از حقوق بنیادین بشر یا ارتکاب جنایات تحت اساسنامه رم، معاهده تأسیس دادگاه کیفری بین‌المللی، باشد.
دادستان از شجاعت بازماندگان و شاهدان افغان که با تحقیقات همکاری کرده‌اند، تقدیر کرد و از جامعه مدنی افغانستان و سازمان‌های بین‌المللی برای حمایت‌هایشان قدردانی نمود.
او گفت: «اقدامات ما پیام روشنی را ارسال می‌کند: وضعیت فعلی زنان و دختران افغان غیرقابل قبول است. بازماندگان افغان، به‌ویژه زنان و دختران، مستحق اجرای عدالت در یک دادگاه قانونی هستند.»
اکنون اتاق مقدماتی شماره ۲ دادگاه کیفری بین‌المللی بررسی خواهد کرد که آیا این درخواست‌ها برای صدور حکم بازداشت کافی هستند یا خیر. در صورت تأیید، دادگاه کیفری بین‌المللی با کشورهای عضو برای دستگیری آخندزاده و حقانی همکاری خواهد کرد.
دادستان اعلام کرد که این نخستین درخواست برای صدور حکم بازداشت در ارتباط با تحقیقات افغانستان است و احتمال می‌رود درخواست‌های بیشتری علیه دیگر رهبران طالبان ارائه شود. همچنین، تحقیقات در مورد جنایات احتمالی اعضای گروه دولت اسلامی ولایت خراسان (داعش-خراسان) نیز ادامه دارد.
کریم خان در پایان اظهار داشت: «قربانیان و بازماندگان افغان مدت‌هاست که با بی‌عدالتی مواجه‌اند. با اجرای بی‌طرفانه قوانین بین‌المللی، قصد داریم نشان دهیم که همه زندگی‌ها ارزش برابر دارند.»
