سال ۲۰۲۴ میلادی در افغانستان با افزایش حملههای داعش خراسان و چالشهای امنیتی همراه بود. در این سال تهدید داعش به حدی رسید که مهاجم انتحاری این گروه خود را به خلیل رحمان حقانی، یکی از چهرههای قدرتمند طالبان، رساند و او را هدف قرار داد.
بر اساس گزارشهای سازمان ملل متحد، داعش خراسان در سال ۲۰۲۴ دستکم ۱۹ حمله تروریستی در افغانستان انجام داده است. اهداف این حملهها شامل شهروندان هزاره و شیعه، پیروان تصوف، اتباع خارجی و مقامهای طالبان بودند. از جمله حملههای مهم، انفجار انتحاری در محوطه وزارت مهاجرین بود که منجر به کشته شدن خلیل حقانی شد.
خلیل حقانی، از چهرههای ارشد شبکه حقانی و وزیر مهاجرین طالبان، در ۲۱ قوس ۱۴۰۳ خورشیدی طی حمله انتحاری داعش در کابل کشته شد.
طالبان اگرچه داعش خراسان را «سرکوبشده و نابودشده» توصیف میکنند، اما این حمله، آنهم در مرکز قدرت طالبان، نشاندهنده توانایی نفوذ این گروه بود.
افزایش ناامنیها در سال ۲۰۲۴
چهار گزارش سهماهه اخیر سازمان ملل نشان میدهند که در فاصله نومبر ۲۰۲۳ تا نوامبر ۲۰۲۴:
۸۶۵۰ رویداد امنیتی در افغانستان به ثبت رسیده است.
۱۵۶ غیرنظامی کشته و ۴۲۶ غیرنظامی زخمی شدهاند.
بسیاری از این حملات به داعش خراسان نسبت داده شده است.
اهداف داعش خراسان در سال ۲۰۲۴:
حمله به شهروندان هزاره و شیعه
حمله به پیروان تصوف
حمله به اتباع خارجی و مقامات طالبان
بر اساس گفتههای احمد ضیا سراج، رئیس پیشین امنیت ملی، داعش خراسان توانسته است در لایههای مختلف نهادهای ملکی و امنیتی طالبان نفوذ کند.
او در اظهاراتی گفت: «دستگیریهای اخیر در وزارتخانههای طالبان نشاندهنده عمق نفوذ داعش در نهادهای امنیتی رژیم است. این دستگیریها از ریاست استخبارات بادغیس تا وزارت مهاجرین را در بر میگیرد.»
بسمالله تابان، نظامی پیشین، به آمو گفت: «در سال ۲۰۲۴ حملات تروریستی بر علیه مردم افغانستان، در سراسر افغانستان اتفاق افتاده که بیشترین از آن بر علیه جامعه هزاره و شیعه افغانستان و همچنین بر علیه صوفیان افغانستان اتفاق افتاده، و برای اولینبار در امنترین نقطه افغانستان یعنی بامیان حمله تروریستی بر علیه توریستهای خارجی انجام شد، واقعا بیانگر ضعف سیستم امنیتی طالبان است.»
مقاومت مسلحانه در برابر طالبان
در کنار تهدید داعش، گروههای مسلح مخالف طالبان نیز در سال ۲۰۲۴ حملات متعددی علیه این گروه انجام دادند.
بر اساس گزارش سازمان ملل، از نوامبر ۲۰۲۳ تا نومبر ۲۰۲۴:
جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود ۱۳۷ حمله علیه طالبان انجام داده است.
جبهه آزادی افغانستان به رهبری یاسین ضیا ۷۷ حمله انجام داده است.
هرچند این دو جبهه آمار حملات خود را بالاتر اعلام کردهاند، اما گزارشهای رسمی ارقام فوق را تأیید میکنند.
وضعیت حقوق بشر در افغانستان
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۴ موارد متعددی از نقض حقوق بشر را در افغانستان ثبت کرده است:
۱۷ مورد قتل فراقانونی نظامیان و مقامهای دولت پیشین
۶۷ مورد بازداشت خودسرانه
۱۴ مورد شکنجه و بدرفتاری
همچنین، ۹ مورد قتل فراقانونی و ۵۹ مورد بازداشت خودسرانه افرادی که به ارتباط با داعش یا جبهه مقاومت متهم بودند، گزارش شده است.
حملههای هوایی پاکستان
پاکستان در سال ۲۰۲۴ دو بار به بخشهایی از افغانستان حمله هوایی کرد. این کشور مدعی بود که این حملات علیه تحریک طالبان پاکستانی (TTP) انجام شده است. اما طالبان و سازمان ملل تأیید کردند که این حملات به کشته و زخمی شدن غیرنظامیان، از جمله زنان و کودکان، منجر شده است.
۱۸ مارچ ۲۰۲۴ (۲۸ حوت ۱۴۰۲): ۸ کشته و ۲ زخمی در ولایت پکتیکا
۲۴ دسمبر ۲۰۲۴ (۴ جدی ۱۴۰۳): بر بنیاد آمارهای طالبان، بیش از ۴۶ کشته، شامل مهاجران وزیرستانی و شهروندان افغانستان
با این همه، سال ۲۰۲۴ میلادی برای افغانستان سالی پرتلاطم بود؛ از حملههای گسترده داعش خراسان و مقاومت گروههای مخالف طالبان گرفته تا افزایش تنشها در مرز با پاکستان.