بر بنیاد آمارهای پخش شده از سوی سازمان حقوق بشر ایران گراف اعدام شهروندان افغانستان در ایران در سال ۲۰۲۴ میلادی نسبت به سال پیش آن، به مراتب بالا رفته و نزدیک به سه صد درصد افزایش را نشان می‌دهد.
بربنیاد اطلاعات این سازمان، حکم اعدام بیشتر شهروندان افغانستان به جرم مواد مخدر و در زندان مرکزی قزل حصار به اجرا درآمده است.
پس از به قدرت رسیدن طالبان، گراف اعدام شهروندان افغانستان در ایران سال به سال سیر صعودی را پیموده است، چنانچه بر بنیاد آمارهای سازمان حقوق بشر ایران در سال روان میلادی ۷۲ شهروند افغانستان اعدام شده اند.
همین دیروز، ایران حکم اعدام دو شهروند افغانستان به‌نام‌های عبدالرحمان اسحاق‌زایی و جلال استانکزی را به اتهام «مواد مخدر و قتل عمد» در زندان مرکزی مشهد به اجرا درآورد.
سازمان حقوق بشر ایران در صفحه رسمی اکس خود نوشته است که زندان‌های مرکزی، قزل حصار، اصفهان، مشهد، زاهدان، شیراز، یزد و بندر عباس گواه اعدام شهروندان افغانستان در سال روان میلادی بوده اند.
اعدام شهروندان افغانستان در ایران
سال ۲۰۲۲: ۱۶ تن
سال ۲۰۲۳: ۲۵ تن
یازده ماه سال ۲۰۲۴: ۷۲ تن
بربنیاد اطلاعات سازمان حقوق بشر ایران، زنان و کودکان افغانستان نیز شامل اعدام شدگان هستند.
برخی از مهاجران افغانستان در ایران از طالبان انتقاد می‌کنند که اندکترین کار برای حقوق شهروندان افغانستان انجام نمی‌دهند.
شماری از این مهاجران می‌گویند که حقوق شهروندان افغانستان در زندان‌های ایران نقض می‌شود.
یک مهاجر افغانستان در ایران به آمو گفت: «اکثر زندانی‌های افغانستان در زندان‌های ایران به دلیل این‌که در بیرون زندان کسی را ندارند تا پیگیر پرونده‌شان باشد به وکیل دسترسی ندارند حق مسلم هر زندانی است که به وکیل دسترسی داشته باشد.»
افزون بر این، مهاجران افغانستان در ایران تاکید می‌ورزند که در ایران در وضعیت بد و اخراج اجباری قرار دارند.
رنا خالقی، مهاجر افغانستان در ایران می‌گوید: «وضعیت مهاجران افغانستان در ایران خیلی خراب است. هر روز مهاجران را اخراج می‌کند، حتا کسانی را که مدرک دارند و بسیاری کسانی‌که به افغانستان بر گردند، جان‌شان در خطر است.»
یک مهاجر افغانستان در ایران می‌گوید: «اگر طالبان بتوانند عوامل مهاجرت‌ها را ریشه‌یابی کنند و به حل آن بپردازند به مشکلات مردم رسیدگی کنند، به نیازهای‌شان رسیدگی کنند و رضایت مردم را به‌دست بیاورند مهاجرت کاهش خواهد یافت.»
بربنیاد اطلاعات مقام‌های ایرانی، نزدیک به نود و پنج درصد از زندانیان خارجی در ایران را شهروندان افغانستان تشکیل می‌دهند که به اتهام‌های حمل مواد مخدر، دزدی و عبور غیر مجاز از مرز بازداشت شده‌اند.
چهار ماه پیش نیز اداره تنظیم امور زندان‌های زیر اداره طالبان گفت که پنج تا شش‌هزار شهروند کشور، در ایران زندانی هستند.
اما پرسش این است که چرا در سال‌های پسین و از زمانی‌که طالبان قدرت را به‌دست گرفته‌اند، گراف اعدام شهروندان افغانستان در ایران افزایش یافته است؟
برخی از حقوق‌دانان به این باور اند که نبود حکومت مشروع و مسؤولیت پذیر در افغانستان سبب شده تا ایران با استفاده از این خلا، آزادانه به اعدام شهروندان افغانستان بپردازد.
