افغانستان زنان

ریچارد بنت: در هیچ جای جهان زنان به اندازه‌ای افغانستان مورد آزار و اذیت قرار نمی‌گیرند

ریچارد بنت گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد می‌گوید که در زمان بحران جهانی، مهم است که فروپاشی مداوم حقوق بشر در افغانستان نادیده گرفته نشود.

آقای بنت در گفتگو با بخش خبر ملل متحد (یو‌ان نیوز) گفت که اعضای جامعه جهانی که قول حمایت از افغانستان را داده‌اند، باید بر تعهدات خود پابند بمانند؛ زیرا در هیچ جای دیگر جهان زنان به اندازه‌ای که در افغانستان مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند، با بدرفتاری روبه‌رو نیستند.

به گفته آقای بنت، افغانستان برای چندین سال با یک بحران حقوق بشری و انسانی مواجه بوده است، اما پس از بازگشت طالبان به قدرت، وضعیت برای زنان و دختران، و همچنین برای دیگر گروه‌ها، از جمله اقلیت‌های مذهبی و قومی، رسانه‌ها و تمام جامعه مدنی بدتر شده است و فضا به شدت در حال محدود شدن است که این موضوع بر اقتصاد نیز تأثیر گذاشته است.

گزارشگر ویژه ملل متحد می‌گوید، افرادی که با دولت قبلی همکاری داشته‌اند، چه به عنوان مقامات نظامی یا غیرنظامی، احساس ناامنی می‌کنند، همچنین خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر، و سایر اعضای جامعه مدنی، به ویژه افرادی که دیدگاه مخالف ایدئولوژی طالبان به صورت عمومی ابراز کرده‌اند.

اقای بنت گفت که نگرانی اصلی دیگر شهروندان افغانستان آموزش فرزندانشان است. به گفته او، دختران و حالا حتی پسران یا آموزشی فراتر از صنف‌ششم دسترسی ندارند و یا در صورت دسترسی به آموزش، آموزشی محدود و بدون محتوای عصری که آنان را برای آینده آماده کند، می‌باشد.

آقای بنت در این گفتگو بیان کرده که بسیاری از کسانی که افغانستان را ترک می‌کنند، این کار را  از روی اجبار انجام می‌دهند.

وی تاکید کرد: «شهروندان افغانستان به کشورشان علاقه‌مند هستند. بسیاری از آنها به ما گفتند که آرزو می‌کردند مجبور به انجام این سفر بسیار دشوار نباشند که هزینه‌های مالی، احساسی و جسمی زیادی دارد. اما احساس می‌کنند که به دلیل شرایط وحشتناکی که تحت آن مجبور به زندگی هستند، به ویژه افراد حرفه‌ای مانند قاضی‌ها، وکلا، خبرنگاران، کارمندان دولتی و مهندسان، چاره دیگری ندارند.»

او می‌گوید، بسیاری از آنها افراد متخصص و تحصیل‌کرده‌ای هستند که ترک آنها ضربه بزرگی به افغانستان وارد می‌کند. آنها مجبورند زندگی خود را ترک کنند، اغلب فقط به این دلیل که فرزندان‌شان بتوانند به تحصیل دست یابند.

تصویر از آرشیف

ارزیابی اولیه تأثیرات قوانین طالبان بر اقلیت‌ها و افراد دیگر

ریچارد بنت می‌گوید که افراد برای جلوگیری از مواجهه با محتسبان وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان، با پوشاندن صورت، داشتن ریش برای مردان، و همراهی محرم برای زنان، به قوانین پایبند هستند.

این قوانین نه تنها شامل مجازات‌های سنگین برای تخلف است، بلکه پیامدهای دیگری نیز داشته، مانند بسته شدن برخی از ایستگاه‌های تلویزیونی، زیرا تصاویر انسان‌ها ممنوع شده است.

در این گفتگو آقای بنت گفته است: « یکی دیگر از مسائلی که افراد خارج از افغانستان را شگفت‌زده کرده است، ممنوعیت شنیدن صدای زنان در فضای عمومی است که نگرانی زیادی را ایجاد کرده است. می‌توان گفت که این قانون جدید، در واقع به تثبیت بسیاری از فرمان‌ها و شدت بخشیدن به آنها پرداخته و برخی موارد جدید را نیز اضافه کرده است. به نظر می‌رسد طالبان به دنبال ساختن نسخه خود از یک امارت اسلامی هستند.»

ارزیابی مستقل فریدون سینی‌اوغلو

ریچارد بنت می‌گوید که این ارزیابی که توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد درخواست شد، بسیار مهم است. او می‌افزاید که شورای امنیت نتایج آن را تأیید و دستورالعمل‌هایی، از جمله تعیین نماینده ویژه و موارد دیگر، ارائه کرد.

در شرایطی که پس از سه سال جامعه بین‌المللی هنوز سیاست و برنامه عملیاتی روشنی ندارد، این ارزیابی نقطه شروع بسیار مهمی است.

آقای بنت می‌گوید که این سند طولانی و جزئیات دقیق ندارد، اما پلتفرمی با دیدگاهی برای آینده فراهم می‌کند؛ آینده‌ای که در آن افغانستان می‌تواند در صلح با خود و همسایگانش زندگی کند و به جامعه جهانی بازگردد، اما تنها در صورتی که بهبودی‌های قابل توجه، قابل اندازه‌گیری و تأیید شده‌ای در وضعیت حقوق بشر، به ویژه برای زنان و دختران، حاصل شود.

روند دوحه از منظر حقوق بشر

گزارشگر ویژه ملل متحد برای افغانستان می‌گوید که روند دوحه مهم است، اما به کندی و با مشکلات پیشرفت کرده است.

او می‌گوید که نگرانی‌هایی وجود دارد که مسائل کلیدی حقوق بشر، حقوق زنان و دختران و شمولیت زنان و جامعه مدنی در بحث‌های مربوط به آینده افغانستان باید اولویت داشته باشد.

آقای بنت افزود: «تاکنون دو گروه کاری ایجاد شده‌اند که هنوز جلسات خود را آغاز نکرده‌اند. به نظر من، علاوه بر این گروه‌ها، باید فرآیند یا سازوکار دیگری وجود داشته باشد تا مسائل کلیدی حقوق بشری، زنان و جامعه مدنی که ذکر شد، در بحث‌ها مورد توجه قرار گیرد.»

تأثیرات بقایای انفجاری بر مردم غیرنظامی

افغانستان سال‌ها جنگ را پشت سر گذاشته و مناطق وسیعی از کشور آلوده به بقایای انفجاری و ماین‌های زمینی است.

این تأثیرات بیش از همه بر کودکان است. حدود ۶۰ درصد از جمعیت افغانستان زیر ۲۰ سال سن دارند. در سه سال گذشته، دومین علت بزرگ تلفات غیرنظامیان، بقایای انفجاری جنگ بوده است که حدود ۸۵- ۸۶ درصد قربانیان آن کودکان بوده‌اند.

مقابله با این موضوع باید مورد حمایت کامل بین‌المللی قرار گیرد و توسط سازمان‌های مرتبط با سازمان ملل و سازمان‌های غیردولتی داخلی و بین‌المللی اجرایی شود.

نیاز به حمایت بین‌المللی و نظارت دقیق بر کمک‌های بشردوستانه

ریچارد بنت گفته است: «من طرفدار حمایت‌های بشردوستانه و نیازهای اولیه هستم، اما باید اطمینان حاصل شود که این حمایت‌ها، از جمله کمک‌های مالی، به دست کسانی که بیشتر نیاز دارند برسد و نه به طالبان و رهبری آن. »

وی تاکید کرد که این مسئله دلیلی برای کاهش حمایت نیست، بلکه دلیلی برای اطمینان از نظارت و ارزیابی مناسب است.

آقای بنت می‌گوید، این اطمینان باید وجود داشته باشد که کسانی که بیشتر نیاز دارند، از جمله افراد دارای معلولیت، زنان سرپرست خانواده، سالمندان و کودکان، دریافت‌کنندگان اصلی این حمایت‌ها باشند و نه تنها کمک‌های حیاتی بلکه حمایت‌های دیگر نیز به آنها برسد. «برای مثال، آگاهی‌بخشی درباره مین‌ها و پاک‌سازی مین‌ها و شاید کمک‌های حقوقی برای کسانی که نیاز به نمایندگی قانونی دارند.»

وضعیت نگران‌کننده سیستم حقوقی در افغانستان

آقای بنت می‌گوید که سیستم حقوقی افغانستان به شدت دچار آشفتگی شده است. طالبان پس از تصاحب قدرت، قانون اساسی را منحل و قضات و دادستان‌های زیادی را برکنار کردند.

به گفته او، دادگاه‌ها هنوز به نوعی فعال هستند و گاهی اوقات به حل اختلافات می‌پردازند، اما نبود افراد متخصص در زمینه حقوقی و نبود قوانین شفاف، افغانستان را از انجام تعهدات حقوق بشری بین‌المللی خود باز می‌دارد.

آقای بنت در اخیر از سازمان ملل متحد خواست تا در قبال افغانستان برنامه داشته باشد. او گفت که صدای گروه‌های متنوع افغانستان، از جمله طالبان صدای زنان و جامعه مدنی باید با صدای بلند شنیده شود.

گزارشگر ویژه ملل متحد برای افغانستان می‌گوید که نیاز به یک استراتژی بین‌المللی منسجم و همگرا است و اگر ممکن باشد، یک استراتژی متحد که در آن منافع ملی کشورهای مختلف یا مناطق در اولویت قرار نگیرد، بلکه منافع شهروندان افغانستان اولویت داشته باشد.