فرهنگ و هنر

سوزن دوزی انتخاب اول زنان بی‌سرپرست در کندز

سوزن دوزی از صنایع دستی قدیمی در شمال کشور است كه منبع درآمد بخش زیادی از زنان بی‌سرپرست در سال‌های گذشته بوده‌است.

از دو سال بدین‌سو، اجناس ظریف و زیبای سوزن دوزی زنان روستانشین در سرای شهیدی کندز، به‌ویژه از نوع بلوچی (یخن ‌دوزی) و گراف دوزی برای فروش عرضه می‌شود و بازرگانان کشورهای همسایه برای خرید این آثار ارزش‌مند به اینجا می‌آیند.

زنان فعال در این بازار در دوره‌ی جمهوریت، در زمان نسبتن كوتاهی توانستند خودبسنده شوند و از همین طریق كارِ تولید و فروش خود را رشد دادند. آنها حتا تجارت‌های كوچك سوزن دوزی را نیز به راه انداختدند؛ اما بازگشت طالبان به قدرت، بر کار این زنان تأثیر گذاشته‌است.

بی بی زینب ۵۰ سال دارد، او می‌گوید که سال‌ها است که از راه «بلوچی دوزی» چرخِ روزگار خود و خانواده‌اش را می‌چرخاند.

این زن که نور چشمانش را در لابه‌لای دست دوخته‌هایش جا گذاشته، به خبرنگار تلویزیون آمو می‌گوید: «۲۰ سال پیش شوهرم فوت کرد و من از همین راه خرج زندگی خود را تأمین می‌کنم. هرچند در دوسال اخیر کار ما رونق گذشته را ندارد.»

او فزود: «قیمت این سوزن دوزی‌ها از رنج و زحمت آن کمتر است. این سوزن دوزی‌ها از ۴۰۰ تا ۷ هزار افغانی و بالاتر از آن قیمت دارند و هرکدامِ شان به اندازه‌ی ظرافت و کاری که دارند، از من وقت می‌گیرند.»

بی بی زینب خاطرنشان کرد که چند سال پیش یک مشتری داشت که فرمایشش ۹ ماه زمان بُرد.

جمعه‌الدین، یکی از فروشندگان سوزن دوزی در کندز می‌گوید: «بیش تر از ۲۰ سال می‌شود که مشغول فروش دست‌ دوزهای بلوچی هستم. فعلن بیش‌تر زنان همین کار را می‌کنند. ما به آنها پارچه و تار می‌هیم و بعد از پایان کار، محصول را از آنها خریداری می‌کنیم.»

تکه‌هایی که زنان بر روی آنها سوزن دوزی می‌کنند، از ایران وارد می‌شود.

سوزن دوزی که در میان باشندگان کندز به بلوچی دوزی مشهور است، تنها منبع درآمد زنان نیازمند و بی‌سرپرست می‌باشد که برای پیش بردن روزگار شان، مصروف آن هستند.

حاجی نجم‌الدین یکی دیگر از فروشندگان بلوچی در کندز است که بیش‌تر از ۳۵ سال می‌شود که مصروف انجام این کار در داخل و بیرون از کشور می باشد.

او تأکید کرد: «من و برادرانم ۳۵ سال پیش در ایران کار بلوچی دوزی را شروع کردیم که آهسته آهسته به کشور خود مان هم آن  را رواج دادیم و فعلن مسؤول فروشات چهار ولایت کندز، بغلان، تخار و بدخشان هستم و در این ولایت‌ها تعداد زیاد زنان مصروف همین کار هستند.»

این در حالی است که صنایع دستی کشور که زمانی زینت‌بخش مهمان سرای شاهان بود، اکنون رونق پیشین خود را از دست داده‌؛ اما با وجود این، نقشِ مؤثر در اقتصاد خانواده‌ها داشته‌است که در حال حاضر بسیاری از زنان برای تأمین مخارج خانواده‌های شان، مصروف کار صنایع دستی، به‌ویژه سوزن دوزی هستند.