افغانستان

یتیمان پنجشیر

خانواده‌‌ای در پنجشیر به آمو می‌گوید که ۳ پسر و ۳ داماد جوان این خانواده در ماه سنبله‌ی امسال در پنجشیر کشته شده‌اند و اکنون پنج زن و ۳۲ کودک این خانواده بی‌سرپرست مانده‌اند.

خبرنگار آمو برای انجام گفت‌وگو با یکی از عروسان این خانواده به روستای «کُنسار» در دره‌ی عبدالله‌خیل پنجشیر رفته بود. همسر عبدالمجید که حدود ۲۵ ساله است، چهار کودک دارد. او که بغض گلویش را می‌فشرد و گریه می‌کرد، گفت : «یک بچه‌ام هشت ساله‌‌است و هر روز پدرش را صدا می‌کند.»

عبدالمجید افسر نیروهای ویژه بود.

زکریا، پسر دیگر این خانواده که اکنون سرپرستی دو همسرِ برادر و دو خواهرش را با کودکان شان بر عهده دارد، می‌گوید که در بخشی از کابل، خانه‌ای را کرایه کرده‌است و تلاش می‌کند تا اوضاع را در خانواده‌اش بهتر بسازد. او که نگران سلامتی پدر و مادرش است، می‌گوید که وضعیت روانی این دو تن خوب نیست.

زکریا اکنون از ۱۲ برادر زاده و ۱۵ خواهر زاده‌ی یتیمش که بزرگ‌ترین آنان یک پسر ۱۸ ساله است، سرپرستی می‌کند.

همسر عبدالمجید؛ عروس این خانواده که خودش نیز در وضعیت آشفته‌ی روانی به سر می‌برَد، می‌گوید فخرالدین پدر همسرش (خُسرش) که ۶۵ ساله و گل‌چهره مادر همسرش (خشویش) که ۵۶ ساله است، پس از اطلاع یافتن از مرگ فرزندان و دامادان شان، شوک دیده‌ و به مشکلات روانی مبتلا شده‌اند.

عروس این خانواده می‌افزاید: «همه‌ای ما شبانه روز و به نوبت از فخرالدین و گل‌چهره مواظبت می‌کنیم تا به خودِ شان آسیب نرسانند، حتا گاهی اوقات مجبور می‌شویم که دست‌ها و پاهای شان را بسته کنیم تا به خود آسیب نرسانند.»

همسر عبدالمجید می‌گوید که این رویداد بر روان کودکان این خانواده نیز اثرهای ناگوار برجا مانده‌است؛ زیرا آنان نیمه‌های شب از خواب بیدار می‌شوند و پدر شان را می‌جویند؛ کودکانی که به گفته‌ی مادرِ شان، هنگام خواب عادت داشتند تا سر بر زانوان پدر شان بگذارند و سپس به‌ خواب روند.

زکریا در گفت‌وگو با آمو می‌گوید که برادرانش صدرالدین ۳۸ ساله، عبدالمجید ۲۹ ساله و هابیل ۱۸ ساله که اعضای جبهه‌ی مقاومت بودند، در ۲۲ ماه سنبله‌، در کوه حصارک پنجشیر و در جنگ با طالبان کشته شده‌اند.

به گفته‌ی زکریا، صدرالدین در حکومت پیشین، کارمند ریاست امنیت ملی و عبدالمجید از افسران نیروهای ویژه بود؛ اما هابیل دانش‌آموز صنف یازدهم بوده‌است.

صدرالدین ازدواج کرده بود و اکنون پنج دختر و سه پسر از وی و چهار فرزند خُردسال از عبدالمجید برجا مانده‌است.

زکریا می‌‎گوید که طالبان در ماه اسد به‌‌خاطر آنکه برادرانش با نیروهای جبهه‌ی مقاومت بودند، خانه‌ی آنان را گرفتند و خانواده‌ی شان را از روستای کُنسار دره‌ی عبدالله خیل کوچِ اجباری دادند.

زکریا با اندوه یادآوری می‌کند که در کنار سه پسر این خانواده، دو داماد آن‌ها فرمان ۴۰ ساله و اعلام‌الدین ۲۹ ساله دامادان این خانواده که در همین‌روز با خُسربره‌های شان در کوه حصارک بودند، از سوی طالبان تیرباران شدند.

وی می‌افزاید که خانواده‌های فرمان و اعلام‌الدین نیز کوچ داده شده‌اند. زکریا علاوه می‌کند که طالبان در پنجشیر اموال شان را گرفتنه‌اند و خانه‌ی آنان را نیز به پای‌گاه نظامی مبدل ساخته‌اند.

در همین حال، نصرالله ملک‌زاده رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان در پنجشیر در گفت‌و‌گو با آمو، کوچ دادن اجباری این خانواده‌ها را در پنجشیر رّد می‌کند و می‌گوید که خانواده‌ی هیچ‌کسی را به‌خاطر مخالفت با طالبان، کوچ نداده‌اند.

وی می‌افزاید: « ما صلّه‌ی رحم داریم، با زنان و کودکان کاری نداریم، برای نظامیان خودِ مان پاس‌گاه ساخته‌ایم، اگر یگان خانه پیش افراد ما است، به اجازه‌ی صاحب خانه به ما داده شده، برخی خانه‌ها هم پیش ما است که ما کرایه‌ها‌ی آن‌ها را می‌پردازیم.»

رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان اسیر و کشته شدن مخالفان شان را تأیید نمی‌کند؛ اما می‌گوید که احتمال دارد در جنگ کسی کشته شده باشد.

به گفته‌ی زکریا، خلیل ۲۸ ساله سومین داماد این خانواده که یک غیرنظامی بود، در تأریخ  ۲ ماه سنبله در زندان دشتک در پنجشیر، «زیر شکنجه‌ی طالبان» جان باخت.

در ماه سنبله ۱۴۰۱ هجری-خورشیدی نوارهای دیداری در شبکه‌های اجتماعی پخش شد که نشان می‌داد طالبان افراد اسیر شده در پنجشیر را تیرباران می‌کنند. این نوارها ظاهرن از سوی افراد طالبان ضبط شده بود. افرادی که این نوارهای دیداری را ضبط کرده بودند، می‌گفتند که افراد اسیر شده مربوط جبهه‌ی مقاومت اند.

در حالی‌که نبرد میان طالبان و نیروهای جبهه‌ی مقاومت در پنجشیر و بخش‌های دیگری از شمال‌شرق افغانستان در یک سال گذشته ادامه داشته‌است؛ اما بیشتر قربانیان اصلی این جنگ زنان و کودکانی هستند که نان‌آوران و سرپرستان خانواده‌های خود را از دست داده‌اند.

بر بنیاد گزارش‌های نهادهای حامی کودکان، افغانستان بیش از دو میلیون کودک یتیم دارد؛ ولی این آمار که از درشت‌ترین ارقام در سطح جهان در تناسب با نفوس کشور است، با ادامه‌ی نبردها در حال افزایش است.