افغانستان از جمله‌ی کشورهای سنتی است که در درازنای تاریخ زیر تاثیر تحول‌های گوناگون قرار داشته‌است؛ هرچند زنان هیچ‌گاه در این کشور به آزادی و حقوق کامل‌شان دست نیافته‌اند؛ اما در ۲۰ سال پسین که افغانستان برای اولین‌بار مردم‌سالاری را تجربه کرد، برای بانوان فُرصتی فراهم شد تا در بخش‌های گوناگون به دستاوردهایی دست یابند.
اما زنان افغانستان که زیر تاثیر فرهنگ و عنعنات قرار داشته‌اند، در دوره‌ی جمهوری برای حقوق‌شان مبارزه کردند و توانستند به نتایج ملموسی دست یابند. همین مبارزه‌ها بود که زنان را به سوی خودبسندگی رهنمون شد.
اما با فروپاشی نظام جمهوری، بار دیگر زنان افغانستان با محدودیت‌هایی مواجه شدند و حالا حضور زنان در بسیاری از بخش‌های اجتماع کم‌رنگ و با محدودیت‌های فراوانی روبه‌رو شده‌است.
زنان در نظام جمهوری حق رفتن به بازار، مکان‌های عمومی، رستوران و استفاده از بسیاری آزادی‌های دیگر را داشتند؛ ولی حالا با بازگشت طالبان به قدرت و وضع محدودیت‌های تازه توسط این گروه برای زنان در جامعه، برخی از بانوان می‌گویند که از بیم طالبان نمی‌توانند در این مکان‌ها حضور یابند.
ترس از روبروشدن با ماموران امر به معروف طالبان
شکیبا جوینده در یکی از دانشگاه‌های کابل دانش‌جو است. او درباره‌ی این محدودیت‌ها می‌گوید که هرگاه به شهر می‌روم، بیم دارم که مبادا با افراد امر به معروف (طالبان) روبه‌رو شوم؛ از این‌رو خیلی از اوقات حتا -در زمان نیاز- از خانه بیرون نمی‌شوم.
او می‌گوید: «در زمان جمهوریت می‌تانستیم هروقت بیرون شویم، به رستوران برویم، خریداری برویم؛ ولی حالا هرچه تغییر کرده و ما نمی‌توانیم به راحتی حتا پیش داکتر برویم؛ زیرا محدودیت‌ها روز تا روز در مقابل زنان افزایش پیدا می‌کند که سبب نگرانی و نوعی دچار آزار روحی ما شده.»
این دختر دانش‌جو از طالبان می‌خواهد که محدودیت‌ها را از راه زنان بردارند تا آن‌ها بتوانند به حقوق انسانی‌شان که آموزش و کار است، دست یابند.
با بازگشت طالبان به قدرت، زنان در کشور با محدودیت‌های زیادی مواجه شدند که اجازه ندادن برای رفتن دختران بالاتر از صنف ششم به مکتب، از مهم‌ترین آن‌ها است.
حمیده سلطانی در یکی از فروشگاه‌های کابل کار می‌کند. او می‌گوید که مراجعین شان روزتاروز کمتر می‌شود ورونق کارشان را از دست داده‌اند.
او می‌افزاید: «قبلن زنان نزد ما مراجعه می‌کردند و اجناس مورد نیازشان را از ما خریداری می‌کردند و کار ما خوب بود. اکنون روز تا روز تعداد مراجعین ما که خانم‌ها هستند، کمتر می‌شود و حتا نمی‌توانیم کرایه‌ی دکان را پوره کنیم.»
کاهش چشمگیر در مراجعه زنان به رستوران‌ها
رستوران‌ها و تفریح‌گاه‌ها از شمار مکان‌هایی استند که با حضور زنان در گذشته رونق زیادی داشتند.
صاحبان این مکان‌ها می‌گویند که پس از آن‌که طالبان در برابر زندگی روزمره‌ی زنان محدودیت‌هایی وضع کردند، حضور نیافتن زنان در این رستوران‌ها سبب شده‌است که کار و بار آن‌ها با رکود مواجه شود.
شفیقالله صاحب یک رستوران درکابل می‌گوید که قبلن خانواده‌ها برای صرف غذا به رستوران او می‌آمدند؛ اما اکنون در شمار مراجعین رستوران او کاهش چشم‌گیری به وجود آمده‌است.
شفیقالله تاکید کرد: «خانواده‌ها اکثرن شرایط زندگی شان بهتر بود، وضعیت مالی‌شان خوب بود و کار وبار داشتند؛ اما حالا همه بیکار هستند. رستوران آمدن را سرجایش بان اگر به نصف نان گذاره‌ی شان شود، نصف نان را ذخیره می‌کنند، وضعیت مردم خیلی خراب است کار وبار نیست.»
وضع محدودیت‌های تازه توسط طالبان برسر راه زنان افغانستان سبب انتقادهای زیادی از طالبان شده‌است. کشورهای گوناگون جهان و نهادهای مهم جهانی بارها از طالبان خواسته‌اند که محدودیت‌ها را از مقابل زنان بردارند. حتا برخی از کشورها به همین دلیل کمک‌های بشر دوستانه‌ی خود برای افغانستان را تعلیق کرده‌اند.
در همین حال، طالبان چندی پیش از ایجاد شعبه‌ای برای زنان در وزارت امر به معروف خبر دادند تا در این شعبه زنانی که برخلاف مقررات این گروه لباس می‌پوشند، مورد بازرسی قرار گیرند.
جلوگیری از حضور زنان کارمند در اداره‌ها، بسته بودن دروازه‌های مکاتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم و محدودیت‌های وضع شده برای مُجریان زن در تلویزیون‌ها، تنها بخشی از ایجاد محدودیت‌ها از سوی طالبان برای زنان و دختران در افغانستان است.
