بر بنیاد آمارهای غیر رسمی در یک‌سال گذشته ۵۰ هزار پناه‌جوی افغانستان از ترکیه برگشتانده شده‌اند. پناه‌جویانی که در میان آنان نظامیان پیشن نیز شامل استند.
هرچند تا هنوز به گونه‌ی رسمی از برگشت داده شدگان نظامیان پیشین از سوی حکومت ترکیه به افغانستان، آمار مشخصی در دست نیست؛ اما تلویزیون آمو با سه تن از نظامیانی که از سوی حکومت ترکیه به کابل فرستاده شده اند، گفت‌وگو کرده‌است.
این سه تن که در دو پرواز جدا گانه و در درازای سه ماه گذشته به کابل فرستاده شده اند، تایید می کنند که در میان آنان شماری از هم‌قطاران پیشین شان نیز بوده‌اند.
جواد نام مستعار یکی از این نظامیان حکومت پیشین است و به دلیل مشکلات امنیتی نمی خواهد که زمان دقیق برگشتش را به افغانستان همگانی بسازد.
او می گوید که با روی‌کار آمدن اداره‌ی طالبان، به ایران رفت و پس از آن به هدف رسیدن به اروپا، راهی ترکیه شد.
جواد، چگونگی بازداشتش را از سوی پولیس ترکیه چنین بیان می‌کند: “پولیس ترکیه از من پرسید که چرا این‌جا آمدم؟ من مدرک قانونی نداشتم و برایش گفتم که نظامی بودم و جان من در افغانستان در خطر بود و حالا می خواهم که بروم به اروپا؛ اما پولیس دستم را بست و مرا چند شب در یک جای مثل زندان همراه با دیگر افغانان نگهداری کرد و سپس ما را به افغانستان فرستادند.”
این داستان مشابه این برگشت داده شده گان نظامیان پیشین به افغانستان است. مختار که نام مستعار یکی دیگری از این برگشت داده شدگان است، اکنون نگران امنیت خود و خانواده‌اش است.
او تاکید می‌ورزد: “من تنها به ترکیه رفته بودم و خانواده‌ام در بدخشان است، من حالا این جا در کابل هستم و نمی‌توانم که به بدخشان بروم؛ چون اگر من به بدخشان بروم، امنیت من و خانواده‌ام با خطر روبهرو می شود.”
عبدالله نام مستعار یکی دیگر از نظامیان پیشین است که از سوی حکومت ترکیه به کابل برگشتانده شده‌است.
عبدالله عضو نیروهای ویژه‌ی ارتش (کماندو) پیشین بود، او می گوید که پنج سال در برابر گروه طالبان در ولایت‌های مختلف افغانستان جنگیده‌است و اکنون با تغییر چهره، به دور از خانواده‌اش در کابل به سر می‌برَد.
عبدالله که نگران آینده‌اش است، از روزگارش می‌گوید: “من اصلن نمی دانم که تا چی وقت این گونه زندگی کنم؟ من در منطقه‌ی خود ما با طالبان که در آن‌جا هستند، دشمنی دارم. اگر من آن‌جا بروم، مرا می کشند، من این موضوع را با پولیس ترکیه هم گفتم؛ اما آنان گپ‌هایم را جدی نگرفتند.”
این برگشت داده شدگان سندهای قانونی برای بود و باش در ترکیه نداشتند و آمارهای غیر رسمی نشان می‌دهند که از میان ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار شهروند افغانستان، شمار بسیاری به گونه‌ی غیر قانونی در ترکیه به سر می‌برند.
پس از پاکستان و ایران، بیش‌ترین پناهجویان غیر قانونی افغانستان در ترکیه حضور دارند.
منابع غیر رسمی در ترکیه می‌گویند که حکومت ترکیه در تلاش است تا پیش از برگزاری انتخابات آن کشور، پناه جویان افغانستان را که به گونه‌ی غیر قانونی در آن کشور حضور دارند، گرد‌آوری کند و نیز حکومت ترکیه از سفارت و کنسول‌گری افغانستان خواسته‌است که شهروندی این پناه جویان را تایید کند.
از سویی هم منابعی در ترکیه تایید می‌کنند که حکومت ترکیه، پس از شناسایی دقیق شهروندی ۴۱۳۰۰ پناه جوی افغانستانی، از فرستادن این پناه جویان به افغانستان خودداری کرده‌است.
این منابع تایید کرده‌اند که طالبان از حکومت ترکیه خواسته‌اند که پناه جویان افغانستان را به کابل برگردانند؛ ولی گفته می‌شود: این گروه، هویت این پناه جویان را در فرود گاه کابل شناسایی می کنند؛ اما طالبان حاضر نشدند که در این باره به تلویزیون آمو جزییاتی ارائه کنند.
پیش از این طالبان گفته بودند که هیئتی را برای بررسی اوضاع پناهجویان افغانستان به ترکیه می‌فرستند.
محمد ارسلا خروتی، معین وزارت امور مهاجران و عودت کننده گان حکومت طالبان گفته‌است: ” بحثها و دیدارهایی که با مقامات ترکی در مورد وضعیت پناهجویان افغان و برگشت آنان در کابل داشته ایم، قناعت ما را فراهم نکرده‌است.”
واکنش سازمان عفو بین‌الملل به اخراج اجباری پناهجویان
سازمان عفو بین‌الملل نیز تایید می کند که ترکیه و ایران شهروندان افغانستان را که به گونه‌ی اجباری از کشورهای شان اخراج کرده‌اند، زندگی آنان در افغانستان با خطر روبهرو است.
زمان سلطانی پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل در آسیای جنوبی به تلویزیون آمو می گوید: “سازمان عفو بین‌الملل از تمامی کشورها خواسته‌است که هیچ افغانی باید به زور اخراج نشود؛ چون ممکن است که حقوق بشری و امنیت آنان در افغاستان با تهدید هایی روبهرو باشد.”
به تازه گی در گزارش سازمان عفو بین‌الملل آمده است که “در یک سال گذشته نیروهای ایرانی، یازده پناه‌جوی شهروند افغانستان و نیروهای ترکی سه پناه جوی افغان را با شلیک گلوله کشته‌اند”.
پناه جویان افغانستان در ترکیه بارها از برخورد خشن و نادرست پولیس ترکیه شکایت کرده اند؛ اما این بار برخی از نظامیان پیشین نیز شکایت های مشابهی دارند و اخراج اجباری شان را از ترکیه تهدید جدی در برابر زندگی شان می‌دانند.
بر بنیاد آمارهای غیر رسمی در یک‌سال گذشته ۵۰ هزار پناه‌جوی افغانستان از ترکیه برگشتانده شده‌اند.
تا اکنون آمار دقیق از حضور پناه جویان افغانستان در ترکیه وجود ندارد؛ اما حکومت ترکیه گفته‌است که ۱۲۰ هزار پناه‌جوی شهروند افغانستان را ثبت کرده‌است.
از سویی هم بر بنیاد آمار های انجمن حمایت از پناهندگان افغانستان در ترکیه، حکومت ترکیه از اواخر ماه جنوری سال روان میلادی، نزدیک به ۴۰ هزار پناه‌جوی افغانستان را که ۹۰ درصد آنان بدون خانواده بودند، با پروازهای دربست(چارتر) به کابل برگشتانده‌است.
در همین حال آمارهای وزارت امور مهاجران و عودت کننده گان اداره‌ی طالبان نشان می‌دهند که در یک سال گذشته نزدیک به ۶۲۳ هزار پناه‌جوی افغانستان از ترکیه، ایران و پاکستان به افغانستان برگشته‌اند.
نبود کار، امنیت و آزادی، از انگیزه‌های مهمی استند که بسیاری از جوانان با پذیرفتن خطرها و دشواری‌های فراوان، راه مهاجرت را در پیش می‌گیرند.
