محدودیت‌ها در راه کار رسانه‌ها در ولایت بلخ بر چرخش اطلاعات در این ولایت تاثیر گذاشته و باعث شده است که حد اقل ۹ رسانه دیداری و ۱۲ ایستگاه رادیویی در بلخ نشرات خود را متوقف کنند.
رسانه‌ها که به عنوان رکن چهارم نظام مردم سالار در ۲۰ سال گذشته رشد چشم‌گیری داشته‌اند حالا با سقوط کشور به دست طالبان، با بیم فروان و دنیایی از چالش‌ها روزگار سختی را سپری می‌کنند.
محدودیت‌های جدید در راه کار رسانه‌ها در افغانستان سبب شده اند که در یک سال گذشته بیشتر رسانه‌ها دست از فعالیت بردارند و تعداد زیادی از خبرنگاران شغل خود را از دست بدهند.
منابعی در ریاست اطلاعات و فرهنگ بلخ که نمی‌خواهند اسم شان در این خبر ذکر شود، می‌گویند که پیش از سقوط نظام جمهوریت ۱۲ تلویزیون در بلخ فعالیت داشت، اما اکنون از آن میان سه رسانه فعالیت دارد و دیگر رسانه‌ها دست از فعالیت کشیده‌اند.
این منابع می‌گویند که تلویزیون پیکان، رهنورد، سماء، رنا، ستاره سحر، سفیر، تلویزیون ۲۴، الماس و رسانهای ویژه موسیقی (AMC) نه رسانهای دیداری است که فعالیت خود را پس از تحولات کشور متوقف کرده‌اند و تلویزیون جهانی آرزو، فروغ و شهرآرا سه رسانهای دیداری هستند که با توجه به موجودیت چالش‌های سد راه فعالیت خود را ادامه می‌دهند.
در همین حال این منابع می‌گویند از میان ۱۸ ایستگاه رادیویی فعال در بلخ در حال حاضر تنها شش رادیو فعالیت دارند و دیگر رادیوها مسدود شده اند.
رادیو رابعه بلخی، مهر، ستاره سحر، رادیو باور(بیان شمال)، دلارام، ارشاد، لحظه، آزاد، رادیو AMC، رادیو پولیس، پامیر و رادیو بانو ایستگاه‌هایی هستند که فعالیت ندارند.
اما رادیو پیام مسلم، رادیو نهاد، رادیو آرزو، فجر، فروغ و سبز اسلامی رادیوهایی است که هم‌اکنون نشرات دارند.
در همین حال شماری از فعالان رسانهای در بلخ مشکلات اقتصادی، عدم دسترسی به اطلاعات، نبود مصونیت جانی و مالی برای رسانه‌ها و خبرنگاران و محدودیت‌های طالبان را از علت‌های اساسی مسدود شدن رسانه‌ها در این ولایت بیان می‌کنند.
مسئول یکی از رسانه‌های دیداری که نمی‌خواهد هویت‌اش فاش شود می‌گوید رسانه‌های مسدود شده به دلیل از دست دادن منابع مالی‌شان دست از فعالیت برداشته‌اند.
با این حال مبینه ساعی مسئول پیشین دفتر نی یا حمایت‌کننده رسانه‌های آزاد کشور با ابراز نگرانی از بدتر شدن وضعیت رسانه‌ها در بلخ وجود سانسور، تهدیدهای امنیتی، نبود برنامه‌های حمایتی از رسانه‌ها و کاهش پروژه‌های تقویتی از رسانه‌ها را علت‌های اساسی بسته شدن رسانه‌ها بیان می‌کند.
بی سرنوشتی خبرنگاران و کارمندان رسانه‌یی
از سوی دیگر مسدود شدن فعالیت رسانه‌ها سبب شده تا شماری زیادی از خبرنگاران شغل خود را از دست بدهند و حالا مشغول کارهای شاق هستند.
نماینده‌ی کمیته مصونیت در بلخ در حالی که آمار دقیقی از این افراد ندارد؛ اما می‌گویند که به صورت متوسط بیش از ۲۰۰ خبرنگار و کارمند رسانهای هم‌اکنون بیکار هستند.
لطیف سهاک مسئول کمیته مصونیت خبرنگاران می‌گوید که در این میان بیشتر آسیب‌ها را بانوان خبرنگار متقبل شده و در حال حاضر خانه‌نشین شده‌اند.
براساس آمار این کمیته پس از سقوط نظام جمهوریت نزدیک به ۱۰۰ خبرنگار زن و کارمند رسانهای در بلخ بیکار شده‌اند.
دشواری و محدویت کار رسانه‌های فعال در بلخ
با آن‌که تعداد انگشت شماری از رسانه‌ها با کاهش کارمندانشان در بلخ فعال هستند از وجود محدودیت‌های طالبان در برابر رسانه‌ها شکایت کرده و خواستار روی دست‌گیری برنامه‌هایی جهت حمایت از رسانه‌ها هستند.
آنان سانسور در بخش نشراتی رسانه‌ها، قطع سریال‌ها و برنامه‌های خبری رسانه‌های بزرگ را که منبع درآمد خوبی برای رسانه‌های داخلی است را چالشی بزرگ در برابر فعالیت‌شان بیان می‌کنند.
مسئولان برخی از رسانه‌های فعال در بلخ می‌گویند که ادامه این وضعیت می‌تواند در دراز مدت سبب توقف فعالیت رسانه‌های باقی مانده نیز شود.
بصیر عابد مسئول تلویزیون آرزو در این باره می‌گوید: «با توجه به وضعیت موجود فقط چند رسانه باقی مانده اگر از ما حمایت نشود، احتمال دارد که این رسانه‌های فعال هم به دلیل مشکلات مالی بسته شود.»
از سویی دیگر شماری از خبرنگاران با اشاره به چالش‌ها در مورد عدم دسترسی به اطلاعات، نبود مصونیت جانی، مالی و شغلی نسبت به دورنمای کار خبرنگارانی نگران هستند و از حکومت خواستار اقدام جدی و عملی هستند.
یکی از این خبرنگاران که نخواست نام او در این گزارش گرفته شود، می‌گوید: «شرایط در رسانه‌ها دشوار شده است. ما در ولایت‌ها هیچ وقت بدون اجازه و هماهنگی مسئولان محلی طالبان نمی‌توانیم گزارش بسازیم.»
یکی دیگر از خبرنگاران بلخ در پیوند با وضعیت خبرنگاران می‌گوید: «ما مشکلات بد اقتصادی داریم و تعدادی به دلیل بیکاری دست به کارهای شاق زده‌اند و تعدادی هم بیکار است.»
با این همه مبینه ساعی مسئول پیشین دفتر نی در شمال کشور می‌گوید که این چالش‌ها تاثیرات عمیقی در راستای اطلاع‌رسانی داشته است و فضا را برای اطلاع رسانی و چرخش اطلاعات محدود کرده است.
مسئولان طالبان در بلخ هر چند مسدود شدن فعالیت این رسانه‌ها را تأیید می‌کنند، اما از ایجاد فرصت مناسب برای خبرنگاران و فعالیت‌های رسانهای اطمینان می‌دهد.
مولوی ذبیح‌الله نورانی، رییس اطلاعات و فرهنگ طالبان برای بلخ، می‌گوید: «بلخ یگانه ولایتی است که خبرنگاران می‌توانند به صورت آزادانه کار کنند. ما همیشه در ارتباط با رسانه‌ها و خبرنگاران هستیم هیچ مشکلی نیست.»
مبدل شدن ساختمان یک رسانه به مدرسه دینی
محدودیت بر رسانه‌ها و فعالیت خبرنگاران در بلخ با مسدود شدن رسانه‌ها و بیکار ماندن خبرنگاران خلاصه نمی‌شود. جامعه رسانهای بلخ گواه اتفاق غم‌انگیز‌تر از این هم بوده است.
در جریان سال جاری طالبان در ادامه محدودیت و دشواری‌هایشان بر فعالیت رسانه‌ها ساختمان تلویزیون جهانی میترا را به مدرسه‌ی دینی هزار نفر مبدل کردند.
تلویزیون جهانی میترا با هزینه شخصی عطا محمد نور از چهره‌های سیاسی و والی پیشین ولایت بلخ ۱۰ سال قبل ایجاد شد و در این مدت در راستای اطلاع‌رسانی فعالیت داشت.
با این همه محدودیت‌های طالبان بر نوع نشرات رسانه‌ها و مشکلات اقتصادی دامن‌گیر رسانه‌ها، تنها محدود به بلخ نیست بل فعالیت رسانه‌های آزاد را در تمام کشور با بحران روبرو شده است.
این بحران در تمامی رسانه‌های کشور اثر داشته و بیشتر رسانه‌ها با روی‌کار آمدن طالبان دست از فعالیت کشیده‌اند، اقدامی که با مسدود شدن رسانه‌ها فرصت کاری را از صدها خبرنگار گرفته است.
براساس آمارهای رسمی منتشر شده از سوی کمیسیون رسانهای و نهادهای حمایت از رسانه‌ها و خبرنگاران، در حال حاضر فعالیت نزدیک به ۳۵۰ رسانه در کشور متوقف شده است.
